BERÇ KERESTECİYAN EFENDİ

1870 yılında Afyonkarahisar’da doğmuştur. Adı: KİGORK BERÇ KERETECİYAN idi. Ünlü, Türk Dilcisi ve Sözlük Yazarı “Bedros Keresteciyan Efendi’nin (1840-1909) yeğenidir. Mustafa Kemal tarafından kendisine TÜRKER soyadı verilmişti. 19 Mayıs 1919 öncesi Samsun’a giderken Bandırma Vapurunun İngilizler tarafından batırılacağını Mustafa Kemal’e haber vererek onu ölümden kurtaran adam diye bilinir.

Gizlice, “Samsun” yoluyla Anadolu’ya geçecek olan Gazi Hazretleri’nin Bandırma Vapuruna bineceği, İngiliz İşgal Kuvvetleri Komutanlığı’na alçakça ihbar edilmesi üzerine Paşa'nın avukatı Sadettin Ferit'e, "Siz, Paşa Hazretleri'nin hem avukatı, hem zannederim yakın dostusunuz. Paşa hazretlerinin bindiği vapur Boğaz dışında bir İngiliz torpidosu tarafından batırılacak. İkaz ediyorum. Lütfen Paşa Hazretleri'ne iletiniz, kıyıdan gidiniz" bilgisini ulaştırarak kendisini uyardığı ve hayatını kurtardığı yönünde bilgiler mevcuttur. Mustafa Kemal'in bu istihbarat üzerine, Bandırma vapuru kaptanı İsmail Hakkı Bey'e "Mümkün olduğu kadar sahilden gitmemiz kabil midir?" diye sorduğu, Kaptan'ın Karadeniz'e ilk kez çıktığını, nerelerin kayalık, nerelerin sığ olduğunu bilmediğini söylemesi üzerine, "O zaman pusula ile gideriz." dediği, ancak geminin pusulasının da bozuk olduğunu öğrenmesi üzerine, "Ziyan yok. Allah büyüktür. Siz yine mümkün olduğu kadar sahili takip ediniz." dediği belirtilmektedir. Buna göre, Atatürk, bu bilgiden ötürü yıllar sonra Keresteciyan'ı Türker soyadı ile ödüllendirmiştir. Gemi’nin devamlı şekilde kıyıya yakın seyretmesi sayesinde herhangi bir kötü sonuç alınmadan, sağ salim Samsun’a varılabilmişti.

Galatasaray ve Robert-Kolej’de öğrenimini tamamlayan bu münevver insan, Ermenice, Türkçe, Fransızca, İngilizce, Almanca, İtalyanca, İspanyolca ve Rumca lisanlarını tam manada öğrenerek, lisan alanında da hayli zengin bir potansiyele sahipti. Bu sayede İngilizler ’in güvenini kazanmış ve böylece “İngiliz İşgal Kuvvetleri Karargâhına rahatlıkla girip çıkabilme şansını elde edebilmişti. Berç Keresteciyan Efendi, bu suretle Millî Mücadele’nin en değerli elemanlarından birisi olma şansını da elde etmişti. Mütareke yıllarında, hem “Osmanlı Bankası Genel Müdürü hem de Hilâl-ı Ahmer Cemiyeti’nin ikinci Başkanıydı.” Bu iki değerli ve zor vazifeyi birlikte yürüten Berç Keresteciyan, bu dönemde sessizce, vatanı Türkiye için, kellesi koltuğunda, “Millî Mücadele ”ye, kendince katkıda bulunmuştur. Kurtuluş Savaşı'nda Hilal-i Ahmer Cemiyeti'nin ikinci başkanı olarak Anadolu'ya takalarla ilaç sandıkları gönderme işini bizzat organize etmiştir. Anadolu’daki Milli Mücadele Kuvvetlerine yardım için gönderilen ve Takalarla İnebolu kanalıyla Anadolu’ya aktarılabilen, “Sıhhi malzeme ve ilaç sandıkları içinde” gizli bölmelere yerleştirilen, ordunun hayati ihtiyacı “silâh ve cephaneyi” parmak ısırtan bir maharetle Anadolu’ya aktartmış ve bu hayati sevkiyatı bizzat kontrolü altında tutarak, son derece tehlikeli bu vazifeyi sonuna kadar sürdürmüştü. Sakarya Savaşı'nın en kritik anlarından birinde, top ateşleme mekanizmaları satın alımı için, Mustafa Kemal'in ricası üzerine aynı gün şahsi hesabından çekerek 15 bin Lira yardım yapmıştı. Zaferden sonra bu vatanperver Türk Ermenisi’ni asla unutmamış bulunan, Gazi Mustafa Kemal Atatürk, o’nu Beyaz şeritli İstiklal Madalyası ile ödüllendirip,1934 yılında azınlıklardan “müstakil milletvekili” çıkarma kararı alınınca, derhal harekete geçerek Berç Keresteciyan’ın, Afyonkarahisar’dan Millet Vekili seçilmesini sağlamıştı. 1942 yılına kadar, milletvekilliğini sürdüren Berç Keresteciyan, Cumhuriyet döneminde Parlamento’ya giren ilk Ermeni Milletvekili olma sıfatıyla candan hizmetlerde bulunmuş ve bilhassa “Ekonomik mevzularda” Meclis müzakerelerine katılmıştı. Devlet bütçesini 10 yıl tanzim eden ve olumlu neticeler elde eden Berç Keresteciyan, “Türker” soyadına gerçekten layık bulunduğunu her şekilde ispat etmiştir. Yüce önderimiz; Berç Keresteciyan Efendi’nin vatanperverliğini dikkate alarak, Berç Efendi’yi “TÜRKER” soyadına layık bulmuş ve böylece, mükâfatların en yücesine layık kılmışlardır. 1925 yılında Taksim Meydanı'nda İtalyan heykeltıraş Kanonika tarafından yapılan ünlü Cumhuriyet Anıtının oluşturulması için kurulan heyette de yer almıştı. Osmanlı Bankası’ndan emekli olan Berç Türker, Ziraat Bankası’nda da uzman olarak çalışmış ve nice hizmetlerden sonra, “26 Temmuz 1949” tarihinde, ardında şanlı şerefli bir mazi bırakarak, Hakkın rahmetine kavuşmuştur. Toprağı bol olsun.

Şimdiii, başımızı ellerimizin arasına alıp düşünelim. Dostumuz görünen hangi milletlerin oyunları ile Osmanlının “Millet-i Sadıka.” “Sadakatlerine güvenilir tek Hristiyan unsur.” olarak vasıflandırdığı Ermeniler ile nasıl düşman olduk.

Ve yazımızı Ozan Ali İzzet’in (D.1902- Ö.1981) şu deyişi ile bitirelim.

Bir Allah’ı tanıyalım
Ayrı gayrı bu din nedir?
Senlik, benliği nidelim
Bu kavga, dövüş, kin nedir?

Issız dünyayı doldurdu
Kendini kula bildirdi
Kâbil Habil’i öldürdü
Orta yerde bu kan nedir?

Musa Tevrat’a hak dedi
Firavun aslı yok dedi
İsa İncil’e bak dedi
Sonra gelen Kur’an nedir?

Ali izzet batın ilmine
Neden Cebrail Emin’e
İrabbül âlemine
Bu gâvur, Müslüman nedir?

Not: Değerli okurlar, gazetemizin Serbest Kürsü köşesinde Sayın Nezih Köksal Bey’in yazılarını da okumanızı öneririm.

26.04.2018