İŞTE ATATÜRK'ÜN 7 ŞUBAT 1923'TE BALIKESİR ZAĞNOS PAŞA CAMİİ'NDE VERDİĞİ HUTBESİ:

Değerli okurlar, bu gün yüce Atatürk’ün Balıkesir Zağnos Paşa camiinde verdiği hutbenin 86. Yıl dönümü. Üzülerek öğreniyoruz ki, Adalet Bakanlığı’nın verileri, AKP’nin 16 yıllık iktidarı döneminde Atatürk aleyhine işlenen suçlarda büyük artış olduğunu ortaya koyuyor. 2003-2017 yılları arasında 5816 sayılı Atatürk Aleyhinde İşlenen Suçlar nedeniyle sanık sandalyesine oturan kişi sayısı 2.935’e ulaşmış. 1987-2017 yılları arasında sanık olan kişi sayısı ise 5009 olarak kayıtlara geçmiş. 2017 yılında Atatürk aleyhine işlenen suçlar maalesef tavan yapmış.

Dünya ülkelerinin bin yılın lideri seçtiği bu yüce insana kendi yurdunda reva görülen bu nankörlüğün sebebi nedir? Bu nankörlük ateşini kimler körüklemektedir? Atatürk’ün aleyhinde öyle hayâsızca iftiralar yazılıyor sohbetler yayınlanıyor ki insan hicap duyuyor. Şunu iyi bilmeliyiz ki Atatürk, Türkiye cumhuriyeti Devleti’nin cumhurbaşkanları içinde cami minberinden konuşma yapan tek cumhurbaşkanıdır. Devlet-millet kaynaşmasının en güzel örneğini sergilemiştir. Hele onun dini bilgisine, kur’an bilgisine bilerek ya da bilmeyerek dil uzatanlar büyük günah işliyorlar. Neden mi? İşte buyurun. Onun 7 Şubat 1923 Çarşamba günü öğle vakti Balıkesir’deki Zağnos Paşa Camiinde okunan mevlitten sonra minbere çıkarak verdiği hutbeyi birlikte okuyalım.

Ey millet, Allah birdir, şanı büyüktür. Allah'ın selâmı, atıfet (karşılık beklemeden gösterilen sevgi), hayrı üzerinize olsun.

Peygamberimiz Muhammed Mustafa (s.a.s.) efendimiz hazretleri Cenâb-ı hak tarafından insanlara hakâyık ve akâid-i kat'iyyeyi (doğru olan kesin inançları) telkin etmek için me'mûr olmuştur (görevlendirilmiştir), mersûl olmuştur (gönderilmiştir).

Peygamberimiz efendimiz hazretlerinin delâlet-i peygamberânesiyle tesis etmiş olan dînimizin kanûn-i aslîsi cümlenizce mâlumdur ki kur'an-ı azîmüşşânın ihtivâ ettiği nusûhtur (öğütlerdir). Bu nusûha istinâden tesis etmiş olan dinimiz 1300 bu kadar seneden beri âlem-i beşere feyz-i rûhânî vermiş son dindir ve dîn-i ekmeldir. Çünkü tabiata, akla, mantığa tamamen muvâfık, mutâbık ahkâmı ihtiva eder.
Filhakika böyle olması ve en son din olabilmesi için bu mezâyâyı âliyeyi (yüksek meziyetleri) câmî bulunması (içine alması) icap eder. Çünkü aksi takdirde kavânîn-i ilâhiye (ilâhî kanunlar) beyninde tezat olması lazımdır. Zira bilcümle kavânîn-i dîniyeyi yapan ve kuran Allah azîmüşşân'dır.

Arkadaşlar; Biliyorsunuz Cenab-ı peygamber bütün mesâi-i zâtiyesinde (şahsî çalışmalarında) iki hâneye mâlik bulunuyordu. Birisi kendi evi, diğeri Allah’ın evi idi. millet işlerini ekseriya Allah’ın evinde, camide eshâb-ı kirâm ile istişâre ederek yapardı. Biz bu dakikada Allah’ın evinde
bulunuyoruz.
Allah'ın huzurunda, peygamberimiz aleyhissalâtü vesselâm efendimizin ehl-i imân ile beraber ictimâ ettiği dâr-ı kudsîde (kutsal alanda) bulunuyoruz. Böyle bir sevaba beni muzahhir eden (kavuşturan) Balıkesir’in dindar, çok kıymettâr ve kahraman insanlarının huzûrudur. Bundan dolayı çok memnunum. Çünkü Cenâb-ı hakk'a karşı en kıymetli bir vazife ifâ ettiğimizden nâşî (dolayı) en büyük sevaba nail olacağım.

Ey Balıkesir halkı!
Camiler yalnız birbirimizin yüzüne bakmaksızın yatıp kalkmak için değildir. Camiler bilhassa din ve dünya için neler yapmak mecburiyetinde olduğumuzu düşünmek, meşveret etmek (fikir alışverişinde bulunmak) içindir. Her şey ancak meşveretle iyi tarîka (yola) sevk edilir.
Biliyorsunuz ki Cenâb-ı peygamber ekseriya rufekâ-i mesâîsiyle (çalışma arkadaşlarıyla) meşveret eder, dünya umûrunda (işlerinde) kendinden kuvvetli, daha zeki arkadaşları olduğunu teslim buyururlardı.

Binâenaleyh, sizin de kendi işlerinizde her birerlerinizin dimağları (beyinleri) mutlaka ayrı ayrı hâli faaliyette (çalışma hâlinde) bulunmalıdır.
Bugün burada memleketimizin mâmûriyeti için, bütün bunların istinâd ettiği (dayandığı) istiklâli tâmmemiz (tam bağımsızlığımız) bilâ kayd-ı şart (kayıtsız şartsız) hâkimiyetimiz (egemenliğimiz) için neler düşündüğümüzü açıkça söyleyelim, hasbihâl edelim (konuşup dertleşelim).

Ben size yalnız kendi düşündüklerimi söylemek değil, sizin düşündüklerinizi bilmek istiyorum. Esasen âmâl-i milliye (millî emeller), irâde-i milliye (millî irâdeler), temâyulât-ı milliye (millî meyiller) demek, halkın içerisinden şu veya bu bir kaç kişinin emelleri değil, bütün bir milletin muhassalası (hülâsâsı, özü) demektir. Bu muhassalanın fevkine (üstüne) çıkmak ve tahtında(altında) kalmak mutlaka yanlıştır.

Hakîki yolu bulabilmek için halkın efkârı hissiyâtını (fikrî duygularını) daima bilmek lâzımdır. Buna binâen sizden çok rica edeceğim: bana ne sormak istiyorsanız sorunuz, dinleyeceğim. Cenâb-ı hakka tekrar hamd ve senâ ederek burasını terk ve sizi dinlemek üzere aşağıya iniyorum. ‘


Minberden indiklerinde ise hutbe ile ilgili olarak sorulan bir soruya da şu cevabı vermişlerdir:
'Efendiler! Hutbe demek halka hitap etmek, yani söz söylemek demektir. Hutbenin manası budur. Hutbe denildiği zaman bundan bir takım kavram ve manalar çıkarılmamalıdır. Hutbeyi söyleyen Hatip’tir. Yani söz söyleyen demektir.


Biliyoruz ki, hazreti peygamber hayatta bulunduğu dönemde hutbeyi kendileri söylerlerdi. Gerek peygamber efendimiz ve gerek ilk dört Halife’nin hutbelerini okuyacak olursanız görürsünüz ki, gerek peygamberin, gerek dört Halife’nin söylediği şeyler o günün meseleleridir. O günün askerî, idarî, malî, siyasî ve sosyal konularıdır. Müslümanlar çoğalmaya, İslam ülkeleri genişlemeye başlayınca, hazreti Peygamber’in ve dört Halife’nin hutbeyi her yerde bizzat kendilerinin söylemelerine imkân kalmadığından, halka söylemek istedikleri şeyleri tebliğe bazı kişileri görevlendirmişlerdir. Bunlar herhalde Müslümanların en büyük reisleri idi. Onlar camii şerifte ve meydanlarda ortaya çıkar, halkı aydınlatır ve doğru yolu göstermek için ne söylemek lazımsa söylerlerdi.

Bu usulün devam edebilmesi için bir şart lazımdı. O da milletin reisi olan kişinin halka doğruyu söylemesi, halkı dinlemesi ve halkı aldatmaması. Halkı genel durumdan haberdar etmek son derece mühimdir. Çünkü her şey açık söylendiği zaman halkın aklı faaliyet durumunda bulunacak, iyi şeyleri yapacak ve milletin zararına olan şeyleri reddederek şunun veya bunun arkasından gitmeyecektir..

Efendiler; Hutbeden maksat halkın aydınlatılması ve doğru yolun gösterilmesidir, başka şey değildir. Yüz, iki yüz hatta bin sene evvelki hutbeleri okumak, insanları bilgisizlik ve tembellik içinde bırakmak demektir. Hatiplerin halkın kullandığı dille konuşması lazımdır.

Geçen sene Millet Meclisi’nde söylediğim bir nutukta demiştim ki, 'minberler, halkın şuurları ve vicdanları için bir ilim ve nur kaynağı olmuştur. Böyle olabilmesi için minberlerden yankılanacak sözlerin bilinmesi, anlaşılması ve ilmî ve fennî hakikatlere uygun olması lazımdır. Asil hatiplerimizin siyasî, sosyal ve medenî gelişmeleri her gün takip etmeleri gerekmektedir. Bundan dolayı hutbeler tamamen Türkçe ve zamanımızın ihtiyaçlarına uygun olmalıdır ve olacaktır."

Değerli okurlar, Atatürk’ün bu konuşması, Balıkesir eski belediye başkanı Sayın Sami Gökdeniz tarafından 1995 yılında Uludağ üniversitesi Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi okutmanı Sayın Fuat Özer’e tercüme ettirilip günümüze kazandırılmış ve “zafer-i millî Gazetesinin ekinde de verilmiştir. Yukardaki konuşmanın ne kadar açık ve aydınlatıcı olduğu ve Atatürk’ün İslamiyet ve din konusunda ne kadar bilgili olduğu umarım dikkatinizden kaçmamıştır. Önceki yazılarımdan KUR’AN TEFSİRİ VE ATATÜRK yazımda bahsettiğim Diyanet İşleri Riyaseti ile Elmalılı Hamdi Yazır Bey arasında imzalanan protokol ile ilgili olarak Atatürk’ün Diyanet’e gönderdiği yazıda özellikle üzerinde durduğu maddelere göz atmanızı tavsiye ederim.

07.02.2019