KAFARAĞA

Gerçek ismi böylemiydi, soyadı varmıydı hiç aklımıza gelmezdi. Cennetmekân dedem Ceritzade Şükrü Efendinin yanında, çok saf, çok temiz ruhlu, çok sadık, çok emektar bir garip azaptı. Eski ve soluk renkli sekiz köşeli kasketinin ortadan kırık siperliğini başının yan tarafına getirerek giyerdi. Yüzü hep sakallı, boynu dahil güneş yanığı ve kırış kırıştı. Hep güler yüzlüydü. Deve kervanı gibi birbirine bağlı katırlarla Dayılı köyünde yetiştirilen yeşil fasulye, mısır, ceviz, ayva, gibi bazı mahsullerle pekmez, çalma, un gibi köyde hazırlanan kışlıkları, Yozgat’ta ahırdaki hayvanlar için çuvallarla saman ve tandırda yemek pişirmek için budanmış asma çubuğu gibi şeyleri Dayılı köyünden Yozgat’taki eve taşırdı. Mutlaka 5-6 kişiyle birlikte gelirdi. Bazıları kendine yardımcı bazıları da Yozgat’ta işi olanlar olurdu. Gelenler hava kararıp akşam yemeğini yedikten sonra eğer mevsim güz, hava da soğuksa ahırın sekisinde altta hayvanlar ile birlikte, mevsim yaz ise orta avluya serilen döşeklerde yatarlar sabah erkenden de katırlarla köye doğru yola koyulurlardı. Yozgat’a geldiğinde asla sedire filan oturmaz, kapıya yakın bir yerde kasketi başında sessizce dizleri üzerine oturur öylece kalırdı. Bizde iki kardeş onun dizinin dibine oturur bize hikâyeler anlatmasını isterdik. Yorgun değilse anlatırdı, o anlatır biz hayallerle dalardık. Ama keyfi yoksa “hekaye hekmiş, çamura çökmüş çekince guyruğu gopmuş” derdi. Bizde üstelemezdik, biraz yanında oturur sonra kalkar vakit geçirecek başka şeyler bulurduk. Elektrikler saat 23.00 de kesildiğinden o saate kalmadan da uykuya dalmış olurduk. Kafarağanın yine 5-6 köylüyle geldiği bir akşamüzeri idi. Çok bitkin görünüyordu. Rahmetli anneannem sorunca “başım bek ağrıyo hanımabla, koyden bu yana zor geldim” dedi. Anneannem hemen bir bardak su ile iki aspirin getirdi. Daha içer içmez “ohh! ölmüşleriyin canına dağsın hanımabla ne ağrım kaldı ne bişey” demez mi? Daha aspirin tesir etmemişti ki. Bu olay beni o kadar etkilemiş ki ne zaman bir hap yutsam aklıma Kafarağa gelir. Dayım Yaşar Cerit’in 15-17 yaş civarındaki yıllarında ineklerden birisi hastalanır. Durumun kötüye gittiğini gören dedem ineğin kesilmesine karar verir. Kesilir, derisi yüzülür, parçalanır. Anneannem dayıma “bunu gece serinlikte Yozgat’a götürün, iki de koyun alıp kasaba götürün sucuk yapsın” der. Yozgat karasal iklimin etkisi altında olduğundan yazın bile geceler oldukça serin olur. 2011 yılı Ağustos ayında çok sevdiğimiz değerli bir kardeşimizin daveti üzerine Antalya’ya gitmiştik. Sıcaktan evden dışarı çıkamadık. Oradan Yozgat’a geldik ki 18 derece, musluktan akan su buz gibi, gece yorgana sarılıp yatmıştık. Neyse efendim, dayım at ile Kafarağa eşek ile ve heybelere basılan etler ile aysız bir gece ve zifiri bir karanlıkta Dayılı köyünden yola çıkarlar. Sadece hayvanların ayak seslerinin duyulduğu gecenin sessizliğinde Kafarağa birden korku ile bağırır, “ayağıma yılan sarıldı.” Şok olan dayım şaşkınlığı geçince hemen attan inip zifiri karanlıkta cebindeki çakı ile Kafarağa’nın ayağını yılandan kurtarmaya çalışır. Tabi bu arada Kafarağa’nın ayağını da yaralar. Heybelerden birisinin alt köşesi daha önce biraz açılmış. Yozgat’a yaklaştıkları sırada Kafarağa yol boyunca sallanan ayağını sürte sürte o deliği daha da büyütmüş, delikten aşağı sarkan bağırsaklar Kafarağa’nın ayağına dolanınca korku ile “ayağıma yılan dolandı” diye bağırmış. Yine bir gelişlerinde her zamanki gibi avluda yatarlar. Yozgat pazarına gelen başka iki köylüde onlardan ayrı olarak Yozgat’a gelirler. İşlerini bitirdikten sonra da vakit geçirmek için kahveye giderler. Hazırlıklı olmadıklarından, yani yanlarında el feneri gibi bir şeyde olmadığından elektrik kesilip kahve boşalınca karanlıkta sokak ortasında kalıverirler. O zaman pilli el fenerleri her evde bile bulunmazdı. Gece gezmesine gidenler gazyağı ile yanan gemici feneri ile evlerine döner, fener taşıma görevi birkaç adım önden yürüyen çocuklara verilirdi. Bizim iki köylü önce hana giderler. Handa yer bulamayınca efendağanın evine gidelim ötekilerle birlikte orada yatarız düşüncesiyle bize gelirler. Karanlıkta yolu şaşırırlar epey bir dolaşırlarsa da sonunda evi bulurlar. Üstü kiremitli dış çatal kapı traktör ve fayton kolayca girip çıkabilsin diye her zaman açık olurdu. İkinci çatal kapı arkadan sürgülenirdi. Kapının kilitli olduğunu görünce sessizce içeriye girmenin yolunu ararlar. Duvardan atlamaktan başka çare yok. Bunlar kapı önünde fısır fısır konuşurlarken zaten geceleri pek az uyuyan büyükannem Çerkez Gül Hanım, hem ayak seslerinden hem de konuşmalarından onları fark eder ve dedemi uyandırır. Adamların içeri girmek istediğini anlayan dedem onların hırsız olduğuna kanat getirerek kolayca yakalamak için içeri girmelerini bekler. Bu arada da Kafarağayı ve birlikte geldiği köylüleri uyandırıp, uyuyormuş gibi yapmalarını söyler. Bir şeyden haberi olmayan adamlar duvardan yavaşça avluya atlayınca bizimkiler birden yattıkları yerden fırlayıp adamları dövmeye başlarlar. Zavallı adamlar “efenda biz hırsız değelik biz Daylılılık diye kendilerini tanıtana kadar biraz hırpalanırlar. Ondan sonrası rahmetli anneanneme düşer. Gece karalığında fener ışığında görebildiği kadarı ile adamların yarasına beresine tentürdiyot sürer. Emektar Kafarağa, yaşlanınca Efenda’sından köyü İğecen’e dönmek için müsaade ister. O da köyüne eli boş gitmesin diye 5 adet koyun verir. Verir ama bizim kafarağa yağmurlu bir günde koyunları kaybeder. Dereye düşüp boğulurlar korkusuyla bütün dere boyunu dolaşır sonunda güç bela sabaha karşı sırılsıklam bir vaziyette Dayılı’ya dedemin kapısına gelir yığılır. Hemen içeri alırlar üstünü başını soyarlar kuruturlar. Kendine geldiğinde ağzından çıkan ilk söz şu olur.“Bu zenginlik ne zor şeymiş Efenda” Allahın rahmeti üzerine olsun.

18.03.2013