NOEL Mİ, NARDUGAN MI ?

Yeni yıl yaklaştıkça bazı vatandaşlarımızın Noel kutlaması karşıtı açıklamalar yaptığını öğreniyoruz. Bunda Noel Baba diye tarif edilen, gece evlere gizlice girerek çocuklara hediye bıraktığına inanılan efsanevi kişinin resimlerinin mağaza vitrinlerini süslemesi, oyuncaklarının satılmasından duyulan rahatsızlıktan kaynaklandığını sanıyorum. Noel Baba birçok dilde, aziz, Nikola (Klaus), Noel ve baba sözcüklerinin türevlerinden oluşturulmuş isimlerle anılır. Ve dikkat buyurun Piskopos Nikola Antalya’nın ilçesi Demre’de yaşamış bir 4. yüzyıl Hristiyan azizidir. Yunanistan'ın, Rusya'nın, çocukların ve denizcilerin azizidir. Noel Baba günümüzde kır saçlı, uzun kır sakallı, sevimli, koca göbekli, tonton birisi olarak resmedilir.Ren geyiklerinin çektiği uçan kızağını hediyelerle doldurur ve evlere bacalardan girerek herkesin hediyesini dağıtır.Türklerin İyilik TanrısıÜlken (Ülgön) Han ve MoğolcadaUlgan Han da beyaz sakallı kırmızı kaftanlı ayağında çizmeleri ile tarif edilir. Babası Kayra Han ise Yaşlı ve bilge bir görünüm ile tasvir edilir. Üç börkü (başlığı) vardır, uzun sakallıdır. Bindiği hayvan da Kelke adlı kel bir öküzdür. Kısaca bahsettiğimiz bu benzerliklerden sonra yazımızın başlığına dönelim.

Nardugan, kelimesi Moğol dilindeki "nar" (güneş), Türk dilindeki "tuqan» (doğan, doğan) sözcüklerinden oluşmuştur. Tatarlar bu bayrama "Koyaş Tuğa», yani «Güneş Doğan» günü diyorlar. Başkurtlar ve Udmurtlar «Nardugan» veya «Mardugan». Mişer Tatarları «Raştua», Çuvaşlar "Nartavan» ya da «Nartukan»,Zırizyalar «Nardava», Mokşalar «Nardvan" olarak bilirler. Nardugan, İslam’a kadar olan Türkler ile Sümerlerde de aynı adla anılan yeni yıl bayramıdır. Her yıl 22 Aralık'tan sonra gelen ilk dolunayda kutlanır. Türklerin eski inanışına göre gece ile gündüz sürekli savaşırlar ve 21 Aralık günü en uzun gecedir ve ardından günler uzamaya başlarlar bu yüzden 22 Aralık günü Türkler için çok önemlidir ve bu günü takiben ilk dolunayın çıktığı ilk gün yeni yılın ilk günüdür.

Türklerin, tek Tanrılı dinlere girmesinden önceki inançlarına göre, yerin göbeği sayılan yeryüzünün tam ortasında bir “akçam ağacı” bulunuyor. Bunun tepesi, gökyüzünde oturan Tanrı Ülgen'in sarayına kadar uzanıyor, buna hayat ağacı diyorlar. Bu ağacı, motif olarak bizim bütün halı, kilim ve işlemelerimizde görebiliriz. Ülgen, insanların koruyucusu, o sakallı ve kırmızı kaftan giymiş olarak sarayında oturuyor ve geceyi, gündüzü, güneşi yönetiyor.

Türkler gecelerin kısalıp gündüzlerin uzamasını büyük şenliklerle akçam ağacı altında kutluyorlar. Güneşi geri verdi diye Ülgen'e dualar ediyorlar. Duaları Tanrıya gitsin diye ağacın altına hediyeler koyuyorlar, dallarına bantlar bağlayarak o yıl için dilekler diliyorlar. Bu bayram için, evler temizleniyor. Güzel giysiler giyiliyor. Ağacın etrafında şarkılar söyleyip oyunlar oynuyorlar. Yaşlılar, büyük babalar, nineler ziyaret ediliyor, aileler bir araya gelerek birlikte yiyip içiyorlar. Yedikleri; yaş ve kuru meyveler, özel yemek ve şekerleme. Bayram, aile ve dostlar bir araya gelerek kutlanırsa uğur getireceğine, ömürlerinin uzayacağına inanıyorlar.

Türklerce kutsal sayılan bu çok güzel akçam ağacı yalnız Orta Asya'dayetişiyormuş. Filistin'de bu ağacı bilmezlermiş. O yüzden bu kutlama olayının Türklerden Hıristiyanlara geçtiği ve bunu da Hunların Avrupa'ya gelişlerindensonra onlardan görerek aldıkları söyleniyor. Yani İsa'nın doğumu ile hiç ilgisi yok.Bizans İmparatoruI. Konstantin (324-337) İznik'te toplanan konsülde, 22 Aralık'ta güneşin doğumu için yapılan bu Türk Bayramı'nı İsa'nın doğumu olarak 24 Aralık'a alıyor ve adına Noel Bayramı deniliyor. Katolikler 25 Aralık'ta kutluyorlarmış bunu.

Hani hep diyoruz ya batı birçok şeyi Türklerden öğrenmiş diye işte bu da bunlardan birisi oluyor.

21.12.2015