SOKAKTA ÜŞÜYEN BİR İNSANA PALTONUZU VERİR MİSİNİZ? NORVEÇ'TE YAPILAN SOSYAL BİR DENEY

Norveç’te bir otobüs durağında böyle bir deney yapılıyor. Durakta ki bankta sırtında sadece bir kazakla oturan ve üşüme sesleri çıkaran 13-14 yaşlarında bir çocuk var. Çocuğun halini gören genç hanımlar, beyler hemen kendi üstlerindeki palto kaban gibi giysileri, ellerindeki eldivenleri çıkarıp ona veriyorlar. Bu deney Norveç halkının ne kadar yardımsever olduğunu anlatmaya çalışıyor. Hâlbuki ikliminin biraz sert olmasından dolayı uzun zaman Norveçliler için "Sert insanların ülkesi, onlar ile arkadaşlık yapılmaz..."denirdi. Bu olumsuz kanıya karşın, Norveç’te suç oranı çok düşük. World's Happiness Report'un 2013 raporuna göre 156 ülkede yapılan anket sonucu Norveç'in en mutlu ülke olduğu sonucuna ulaşılmış. Bunda sağlık, özgürlük ve sosyal desteğin büyük payı olduğu da belirtiliyor. Norveç'te samimi ve deneyimli insanlar bulmak çok kolaymış. Norveç'te kaldığınız süre boyunca Norveçliler ile çok iyi ilişkiler kurabilir ve onların kültürlerini rahatlıkla öğrenebilirmişsiniz. Geleneklerine oldukça bağlı yaşan Norveçliler kültürü, doğayı ve geleneklerini bir parçaları olarak görüyorlarmış. Bunun dışında sanata da büyük önem verirlermiş. Başkent Oslo'daki sanat müzeleri ile farklılıklarını ortaya koyarlarmış. Dünyada kişi başına en fazla kitap satın alınan ülke Norveç’miş.

Başlığımızda ne demiştik? “Sokakta üşüyen bir insana paltonuzu verir misiniz?” Buyurun Cennetmekân dedem Muhlis Çapanoğlunun kardeşi büyük amcam Rıza Çapanoğlunun hikâyesi. Polislik mesleğinin Yozgat’taki rutin yaşantısından sıkılan bekâr ve yakışıklı Çapanoğlu Rıza Bey istifa edip kendini yollara vurur. 1950 li yıllarda Ankara, İstanbul, İzmir, Bursa gibi büyük şehirlerde konser ve gösteri organizasyonları ve ünlü illüzyonist Zati Sungur ile o zamanın bazı meşhur sanatçılarının menajerliğini yapar. 1957 yılında babamın memuriyeti dolayısıyla Niğde’de bulunuyorduk. Zati Sungur ile birlikte Niğde’ye gösteriye gelmişlerdi. Ailecek davet edilmiş en önde izlemiştik. Annemde onları yemeğe davet etmişti. Rıza Bey amcamız, bir zamanlar İstanbul Vatan Caddesinde işletilen Lunapark aile gazinosunun da kurucularındandır. Parası pulu yerinde iken keyfince gezer dolaşır, boynundan eksik etmediği fuları ile çektirdiği fiyakalı resimleri gönderirmiş. Bu resimlerden bazıları benim arşivimde. Deniz bitip paralar suyunu çekince de soluğu Yozgat’ta ağabeyinin evinde alırmış. Yine bir kış günü Yozgat’a ağabeyi Çapanoğlu Muhlis Beyin yanına gelir. Yozgat’ın havası soğuktur ama Rıza Beyin paltosu yoktur. Muhlis Bey hemen ona güzel bir palto diktirir. O zaman hazır giysiler olmadığından paltonun dikilme süresinin bitmesini dört gözle bekler. Nihayet palto dikilir büyük bir keyifle paltoyu giyip terzi dükkânından çıkar Muhlis Bey’in Buğday pazarındaki yazıhanesine uğrar teşekkür eder. Akşama eve yine ceketle titreyerek gelir. Muhlis bey telaşla Rıza paltonu nerede unuttun diye sorar. El cevap, “Ağabeyciğim unutmadım, yolda gelirken önümde soğuktan büzülmüş giden bir adam gördüm. Adamın üstünde pırtı bir ceketten başka bir şey yok. Ağır ağır yürüyüp gidiyor. Valla onu görünce benim içim titredi. Yürüyüp adamı geçeceğim… Ama önünden bu pahalı palto ile nasıl geçeyim. Kendime yediremedim çıkarıp ona verdim. Sakın bana kızma ve de kusuruma bakma. Sen nasıl olsa bana yenisini diktirirsin ama o gariban böyle bir paltoyu ömründe göremez ”der. Muhlis Bey dedem çok üzülür ama her zamanki ağırbaşlı beyefendiliği ile bir şey demez. Rıza Bey amcamız bir kaç gün sonra paltosunu başka birisinin sırtında görünce yıkılır ve “kabahat sende değil sana o paltoyu veren dangalakta” diyerek söylene söylene eve gelir, gördüklerini babaannem Esma Hanım’a anlatır. Babaannemde olaya çok üzülür ama “aman Muhlis Bey duymasın” diye de tembih eder

08.02.2016