TEKÂLİF-İ MİLLİYE EMİRLERİ ( 7-8 AĞUSTOS 1921)

Mustafa Kemal Paşa başkomutan olduktan sonra Türk ordusunu yapılacak yeni savaşa hazırlamak amacı ile çalışmalara başladı. Ordu asker sayısı olarak yetersiz olduğu gibi silah ve teçhizat bakımından da çok zor durumda idi.

Kurtuluş Savaşı'nın dönüm noktalarından olan Sakarya Meydan Muharebesi öncesi ordunun ihtiyacını karşılamak ve Sakarya Savaşı'na hazırlanmak için Başkomutan Mustafa Kemal Paşa'nın kanunla kendisine verilen yasama yetkisini kullanarak yayınladığı "Ulusal Yükümlülük"emirleri 7 Ağustos 1921'de yayınlanmış olup toplamı on maddedir.

Mustafa Kemal Nutuk’ta şöyle izah ediyor: “Ankara’da bulunduğum süre içinde yalnız ordunun insan ve taşıt bakımından yiyecek ve giyeceğinin nasıl temin edileceği ile ilgili tedbirleri almak ve düzenlemeler yapmakla uğraştım. Bu düzenlemeler ve tedbirler neler olabilirdi?

Karşılıksız para basmak fiyatları artıracaktır daha büyük zarar getirecektir. Teknik olarak da Anadolu’da para basacak tesis yoktur. İngiltere, Fransa, İtalya’dan borç para almak imkânsızdır. Rusya’dan alınacak yardım da zaman ve miktar bakımından daha sonraki bir meseledir. Osmanlının yaptığı gibi devlet tahvili çıkarmak; postada adreslere ulaştırılması, bedellerinin toplanması, tahvillerin basılması, uzun zaman ve gelişmiş teknik istemektedir. ”O halde Mustafa Kemal için kısa sürede uygulanabilecek mali tedbir nedir?” Halka müracaat etmektir.

Mustafa Kemal, Mahmut Celal Bayar’ı çağırır ve sorar “Celal Bey… siz bilirsiniz her ev bir çift yün çorapla bir don verebilir mi?”

Çıkartılan kanun ile Türk ordusunun ihtiyaçlarının karşılanması ve savaş gücünün artırılması amaçlanmıştır. Alınan karar şöyleydi.

Her ilçede bir tane Tekâlif-i Milliye Komisyonu kurulacak. Her ilçede kaymakamın başkanlığında malmüdürü ve ilçenin en büyük askeri amiri ile idare meclisi, belediye ve ticaret odalarının seçtikleri üyelerden oluşan Tekâlif-i Milliye Komisyonları (Milli Yükümlülükler Komisyonları) Kurulacaktır. Bu komisyonlara o yörenin Müdafaa-i Hukuk Dernekleri merkez kurulundan iki üye ile köylerde imamlar ve muhtarlar tabii üye olarak katılacaklardır.

Tekâlif-i Milliye Komisyonları derhal toplantılara başlayacak ve hiçbir komisyon üyesine hizmetleri karşılığı ücret ödenmeyecektir. Ayrıca her komisyon iki ay süre ile askeri hizmetleri ertelenmek üzere altı memur çalıştıracaktır.

Tekâlif-i Milliye Komisyonları, savaş ekonomisine giren ve Tekâlif-i Milliye Emirlerinde belirtilen malları toplayarak kendisine bildirilen cepheye gönderecek, ayrıca bu emirlerin hizmet yükümlülüğüne ilişkin hükümlerini uygulayacaktır. Komisyon üyelerinden görevinde ihmal gösterenler, vatana ihanet suçu işlemiş sayılacak ve ona göre cezalandırılacaktır.

1. Halk, elindeki silah ve cephaneyi 3 gün içinde orduya teslim edecek.
2. Her aile bir askeri giydirecek.
3. Yiyecek ve giyecek maddelerinin ຜ'ına el konacak ve bunların karşılığı daha sonra geri ödenecek.
4. Ticaret adamlarının elindeki her türlü giyim eşyasının ຜ'ına el konacak ve bunların karşılığı daha sonra geri ödenecek.
5. Her türlü makineli aracın ຜ'ına el konacak.
6. Halkın elindeki binek hayvanlarının ve taşıt araçlarının ຈ'sine el konacak.
7. Sahipsiz bütün mallara el konacak.
8. Tüm demirci, dökümcü, nalbant, terzi ve marangoz gibi iş sahipleri ordunun emrinde çalışacak.
9. Halkın elindeki araçlar bir defa olmak üzere 100 km'lik mesafeye ücretsiz askeri ulaşım sağlayacak.

7 – 8 Ağustos 1921 tarihli Tekâlif-i Milliye Emirleri şöyleydi:

1. Her kazada bir Tekâlif-i Milliye Komisyonu kurulacak.

2. Tüccar ve ahali elindeki çamaşırlık bez, erkek elbisesi yapmaya elverişli her çeşit kumaş ile kösele, astar, meşin, sahtiyan, çarıklık deri, mıh ve hayvan malzemesinin % 40’ına, bedeli sonradan ödenmek üzere el konacak.

3. Her ev bir kat çamaşır, bir çift çorap ve çarık hazırlayarak askerlerin kullanması için Tekalif-i Milliye Komisyonlarına teslim edecek. (Tüccar ve halk elinde bulunan çamaşırlık bez, amerikan, patiska, pamuk, yün ve tiftik, erkek elbisesi yapımına yarayan kumaş, kösele, taban astarlığı, sarı ve siyah meşin, sahtiyan, dikilmiş ya da dikilmemiş çarık, fotin, demir kundura çivisi, tel çivi, kundura ve saraç ipliği, nal, nal yapımında kullanılan demir, mıh, yem torbası, yular, belleme, kolon, kaşağı, gebre, semer ve urganların yüzde kırkı bedelleri sonradan ödenmek üzere Tekalif-i Milliye komisyonlarına teslim edilecektir)


4. İnsan ve hayvan yiyeceklerinin % 40’ına bedeli sonradan ödenmek üzere el konacak. (Tüccar ve halkın elinde bulunan mevcut buğday, un, saman, arpa, kuru fasulye, bulgur, nohut, mercimek, koyun, keçi, kasaplık sığır, şeker, gazyağı, pirinç, sabun, tereyağı, zeytinyağı, tuz, çay ve mum stoklarının yüzde kırkma ordu adına el konacaktır. El konan malların bedelleri daha sonra ödenecektir)

5. Her türlü nakil vasıtaları, ayda bir kez 100 kilometre olarak orduya taşıma hizmeti verecek.

6. Ordunun yiyeceğine ve giyeceğine yarayan bütün terk edilmiş mal ve malzemelere el konacak.

7. Muharebeye ilişkin her türlü silah ve mühimmat, üç gün içinde Tekalif-i Milliye Komisyonlarına teslim edilecek.

8. Akaryakıt, kamyon lastiği ve haberleşme malzemesinin % 40’ına bedeli sonradan ödenmek üzere el konacak.

9. Silah ve malzeme yapan zanaatkârlar tespit edilerek ordu hizmetine alınacak.

10. Her türlü araba ve hayvanın % 20’sine bedeli sonradan ödenmek üzere el konacak.

Yrd. Doç. Dr. M. Akif Tural’ın şu yorumu ne kadar isabetli. Burada insanın aklına, ekonomik gücümüz bu kadar zayıfken bu kadar parasız ve fakirken. Millî Mücadele nasıl kazanıldı? Sualini sormak geliyor. Millî Mücadele eğer yalnız madde ile yapılmış olsaydı, kaybedilirdi. Fakat Milli Mücadele yalnız madde ile değil, aynı zamanda millî bir ruh, millî bir imanla yapıldı ve kazanıldı. Millî Mücadele’de, her zaman maddenin değil, ruh, iman ve azmin de zafer kazandığı bir kere daha ispat edilmiş oldu. Bu ruh ve iman bütün Türk milletinin ruhu ve imanıydı.

Kaynak: TSK

21.05.2018