VE YİNE KEBAPÇIYAN

Değerli okurlar, 2018 yılı Aralık ayında Erciyes Üniversitesi öğrencisi Sayın Hüsnü Aydoğdu ile bana gönderdiği bir elektronik posta sayesinde tanışmıştım. Daha üniversite öğrencisi iken araştırmaya hevesli bu genç kardeşimle bilgi ve belge alışverişine başladık. Ben birikimlerimi her isteyenle ve bilhassa araştırma görevlileri ile paylaşırım bundan da büyük haz duyarım. Çünkü bilgiler paylaşıldıkça geniş kitlelere ulaşır. Hüsnü Aydoğdu kardeşim bana dedem(annebabam) Ceritzade Şükrü Efendi ve babam Muammer Çapanoğlu ile ilgili belgeler göndermiş bende yayınlamıştım (Bkz. http://www.yozgatgazetesi.com/yazarlar.asp?yazar=37&yazi=3135 http://www.yozgatgazetesi.com/yazarlar.asp?yazar=37&yazi=3089).

Bu defa bana şöyle bir elektronik posta gönderiyor: “Ettiği lafa bak” başlıklı yazınızı okurken Kebapçıyan ismi aklımda yer etmişti. Banu Avar'ın "Hangi Avrupa?" kitabını okurken Fransa ile ilgili olan bölümde yine kendisine rastladım. Ekte fotoğraflarını yolladığım gibi kendisinin görüşleri yalnızca Yozgat ile sınırlı kalmamış anlaşılan.

Ben, 11 Şubat 2019 günü yayınladığım o yazımda,” Yozgat saat Kulesini akrabalarım yapmış” diye üfüren “Jean Claude Kebepçıyan” ve Tüyap kitap fuarında onunla yaptığı sohbeti yayınlayan yazar Oral Çalışlar dan bahsetmiştim.

Sayın Banu Avar’ın Kebapçıyan ile ilgili anlattıklarını aşağıda virgülüne dokunmadan sizlerle paylaşıyorum:

Paris, turistleri kadar dünyanın dört bir yanından gelen mültecileriyle de ünlü! Kimi, uzak banliyölerde polisten kaçarken, elektrik tellerinde kömür olan mülteciler.

Fransa’da mülteciden mülteciye fark vardır. Kimileri gözdedir, her köşede enstitüleri, anıtları, sergileri vardır… Adlarına yıllar adanır!

Bu öğleden sonra Ermeni yılı nedeniyle Paris’in ortasında açılan soykırım sergisine konuk olacağım. Ermeni Araştırma Merkezi başkanı Jean Claude Kebapçıyan’la buluşacağım. O, 1942’ de Fransa’da doğmuş. Ailesi Yozgatlı…

Koca bir Türkiye haritası karanlık sergi salonunda ışıl ışıl parlıyor. Her bir kentimizin üzerinde, bir ekranda, soykırımı anlatan yüzler beliriyor. Kebapçıyan’a soruyorum: “Enstitünüzün ve bu serginin amacı nedir?”

“Biz Fransa’daki mültecilerin çocuklarıyız… Geçmiş yıllarda, ailelerimiz olanın bitenin üzerinde pek durmadılar. Hayat gailesindeydiler. Dünya savaşlarla sarsılıyordu… Bizim meselemiz önemli başka olayların gölgesinde kaldı… Gündeme gelmedi… Şimdi ifade ediliyor…” Diyor. Son derece kibar bir beyefendi. Sergilerine geldiğim için defalarca teşekkür ediyor. Sanırım, beni Türkiye’nin “Türk olmayan” medyasından zannediyor.

“Soykırım Yasası Barışın Ön Şartı!”

Arka planda, üzerinde 1915 yazılı bir melek heykelciği var… Kebapçıyan’a gerçekten “soykırım” olduğuna inanıyor mu diye soruyorum… İşte cevabı:

“1915-16 yılında İttihat ve Terakki’nin belli bir kesimince, Ermenilere karşı böyle bir şey planlandı. Ben bunu tüm Türk milletine mal demem. Bu sadece İttihat ve Terakki’nin belli bir kesimi tarafından planlanmıştı… Tabi ki bu günün Türkiye’sini olanlardan sorumlu tutamayız…”

“Bu söyledikleriniz ışığında, Fransa’daki son yasayı nasıl değerlendiriyorsunuz? Artık,” Ermeni soykırımı yapılmamıştır!” demek yasak. Fransa faşist yasalar çıkarıyor!”

Yine kibarca gülümsüyor:

“Ben Fransa’da Ermeni soykırımı inkâr yasasını, toplum içinde sosyal barışı ve huzuru sağlayacak bir yaşa olarak görüyorum,” diyor. “Soykırımın adının konulmaması bir hakaret, bir aşağılanmak olarak algılanmalı asıl’”

O anda aklımdan Irak’ta, Filistin’de, Afganistan’da, Lübnan’da ve birtakım başka yerlerde, sorgusuz sualsiz ölen, işkence gören yüz binler geçiyor… Acaba Musul’da, Tela Fer’de, Gazze’de kimler, neyi, nasıl algılıyor? Ya Azerbaycanlılar? Hakaret ve aşağılanma konusunda onlar ne düşünüyorlar. Onların soykırım anıtları hiç ziyaret ediliyor mu?!

Cevapları biliyorum: Nahcivan Âli Meclis Başkanı Vasıf Talibov söylemişti… Üniversite bahçesine diktiği soykırım anıtı hiç ziyaret edilmemişti…

Talibov, “Türk soykırımı bir defa olmamıştır. 1905 ve 1920’de; 1940’larda ve 90’ lar da defalarca olmuştur!” Diyor.

“Türkiye’den Korkuyoruz!”

Soykırım sergisinde filmler gösteriliyor… Ekranda binlerce kişinin ölümünden sorumlu emperyalist devletlerin saygın temsilcileri, Ermeni soykırım anıtlarını ziyaret ediyorlar.

Bir başka koridora giriyorum. Türkiye haritası altında, “Eski Ermenistan Haritası” yazıyor. Ekranlardan, Türkiye’den Fransa’ya gelmiş mültecilerin soykırım anıları izleyiciye sunuluyor(!)

Kebapçıyan, “Tarihin araştırılması neden engelleniyor, Ermeni arşivlerini neden kimse ziyaret etmiyor?” sorumu, ”Korkudan!” diye yanıtlıyor.

Yüzünde mazlum bir ifade:

“Bizim için korku önemli bir faktör! Ermeniler şu anda Türkiye’ye gitmeye korkuyor. Orda tacize uğrayacaklarını, en azından hakarete uğrayacaklarını Türkler tarafından kötü karşılanacaklarını düşünüyorlar…

Birkaç dakika sonra kendi sözleri ile çelişiyor...
“Türkiye’ye gelip gidiyor musunuz? Diyorum.
“Tabii ki… Büyük bir zevkle,” diye cevap veriyor.

Değerli okurlar burada ben araya gireyim: Bundan en az on yıl kadar önce basında, Türkiye’ye kaçak yollardan giren ve çok düşük ücretle çalışan en az yetmiş bin Bay ve Bayan Ermeni olduğu yazılmıştı. Demek Kebapçıyan’ın uydurduğu gibi bir korku yokmuş.

Sayın Avar’ın kitabını okumaya devam edelim.
Kuzeni Kebapçıyan bir belgeselci… Bana annesi ve teyzeleri için yaptığı filmi anlatıyor:
“Bu film beş kız kardeşin hikâyesidir. Tehcir zamanını anlatıyor.”
Ben ona aklımdan geçenleri soruyorum.

“Sizce süper devletler, neden sizi bu kadar destekliyor? Bakın şimdi de Süryani ve Pontus soykırımları, Türkiye’nin önüne sürülüyor… Batı her gün, Türklerin yeni bir olmayan soykırımını ortaya çıkarıyor… Bu bir komediye dönüştü!”

“Ben sinemacıyım! Tarihçi değilim, bilemem” diyor.

Kendisine Marsilya’da anlatılan hikâyeleri derlediğini söylüyor filminde.

Sergi salonu kalabalık, Genç Fransız öğrenciler dikkatimi çekiyor. Bunlardan biri Thomas. İletişim öğrencisi.

“Bu sergi benim için çok ilginç, çünkü Paris’te yaşayan Ermenilerle ilgili bir belgesel yapıyorum, ”diyor.

Türkler ve iddialar hakkındaki görüşlerini soruyorum…

“Fransa’nın duruşunu kesinlikle Ermenistan yanlısı olarak görüyorum” diye cevaplıyor. “Bunun politik bir seçim olduğunu düşünüyorum. Fransa kendi tarihinde yaptığı soykırımları ya da katliamları tanımak istemiyor. Başka ülkelerin tarihleri üzerinde dikilmeye çalışıyor…”

İşte 20 yaşındaki Thomas, kameramıza bunları söylüyor.

“Türkiye’den Toprak Talebi Sırada!”

Sergiden çıkarken Kebapçıyan’a “diyelim Türkiye soykırımı kabul etti! Arkasından ne gelecek?” diye soruyorum…

“Birçok adım atılabilir!” diyor. “Sanatsal ve kültürel alanda çok şey yapılabilir. Ermenilere ait antik eserlerin restorasyonundan tutun da eski kiliseler ve anıtlar üzerinde çalışılabilir…”

Gülümsüyorum. Soğuk, yağmurlu bir Paris sonbaharında, arabamıza kadar bize eşlik ediyor…. Sanırım her şeyin bir oyun olduğunu o da biliyor.
2006 başında, Erivan’da, Milliyetçi Taşnaksutyun Partisi sözcüsü Giro Manoyan’ın açıklamalarını hatırlıyorum.

“Gelecekte Türkiye’den toprak talep edebiliriz!” diyordu…

Erivan’da yapılan bir toplantıda, masaya yatırılan konu, Türkiye Cumhuriyeti topraklarıydı! Manoyan “Türkiye’den toprak talebi şu anda gündemde bulunmuyor, ancak bu ileride de bulunulmayacağı anlamına gelmiyor” demişti.
Devamında şöyle diyordu.

“Hiçbir Ermeni hükümeti, Türkiye’den asla toprak talep etmeyeceğini söyleyemez.”

“Hiçbir Ermeni hükümeti bunu yapamaz!” diyordu. “Çünkü Ermeni halk, böyle bir hükümetin iktidarda kalmasına asla izin vermez!” diye de ekliyordu…

Ben de araya girip şunu ekleyeyim:
Venezuela'nın Ankara Büyükelçisi Dr. Jose Bracho şöyle söylüyor. "18 Temmuz 2005 günü; Şimdiki Diktatör ve Despot Devlet başkanı ve o dönemin Milli Meclis Başkanı “Nicolas Maduro Moros”, İnsanlık tarihinin ilk plânlı ve organize genositi (Ermeni soykırımı) nitelemesini, akıl tutulması ile malûl sözde parlâmento tarafından kabul edilen, bütünüyle yalan, iftira, alçakça bir tuzak ve kumpas'dan ibaret maniple iddiaları kabul edip, onaylamıştı. Şimdi Maduro ile ülkesi Venezuela, bu kasıt ve taammüt cürmünün (ağır insanlık suçunun) bedelini ödüyor!.. "Alma mazlumun ahını çıkar aheste aheste” diyor.

Değerli okurlar, emekli olmadan önce ki son 16 yılımda Türkiye’nin konusunda önde gelen firmalarının satınalma müdürüydüm. İşim icabı iş günlerimin öğleden sonraları, hatta bazen cumartesi günlerim bile Karaköy, Eminönü, Tahtakale semtlerinde geçti. Gençlik yıllarımda da bu semtlerde dolaşmayı severdim çünkü bilhassa el aletlerine karşı aşırı bir sevgim ve merakım vardı. Şimdi Ataköy’deki evimin bir odası atölyemdir. Dolayısıyla işimi iş olarak değil sanki hobi gibi yaptım.

Türkiye’nin can damarı olan bu semtlerde zamanla çok yakın dostlarım oldu. Bu dostlarım içinde ayrı tuttuğum çok değer verdiğim Ermeni, Rum, Yahudi azınlık dostlarımda var. İstanbul’daki Ermeni Cemaati de benim bildiğim kadar ile aşağı yukarı 35 yıldır Yozgatlı hemşerilerimizin elinde.

Bilhassa Mısır Çarşısının gösterişli kuyumcu mağazasının sahibi Sayın Nazaret Özsahakyan çok sosyal çok aktif bir insan. Çok güzel konserler, toplantılar ve Yozgat ve çevresine, kendi köyleri Burunkışla’ya ve tarihi Sarıkaya kaplıcalarına sık sık turlar düzenliyor. Tarihi Mısır Çarşısının da yönetiminde. Yolum düştüğünde uğrayıp hal hatır soruyor sohbet ediyoruz.

13.10.2016 tarihinde yayınladığım “bir kitap iki anı” başlıklı yazımda Beyrut’tan getirttiği Avedis Kestekyan’ın 1967 yılında Fransa da yazdığı kalın 20.5x 27.5cm ebadında, 1029 sayfa. “Yozgat ve çevre(Kamirk) Ermenilerinin köyleri tarih kitabı Beyrut 1988” Ermenice kitap hakkında sohbet etmiş hem Yozgat’ın geçmişi hem Çapanoğulları hakkında bilgi elde edinmiş ve köşemde yayınlamıştım.

Yine çok değer verdiğim gerek Philips gerek Siemens firmaları tarafından defalarca Amerika’da, Fransa’da, Avrupa’da misafir edilmiş elektrik piyasasının ağabeylerinden Sayın Arto Kazancıoğlu da kadim dostlarım arasındadır.

Bir sohbetimizde şöyle söylemişti: “Bu krizlerden çok etkilendik, Fransa’daki kardeşim ve akrabalarım bizimde Fransa’ya göçmemizi öneriyorlar ama benim vatanım burası. Burda doğmuşum, burda okumuşum(İst. Ünv. İktisat Fak.), burda evlenmiş, burda kazanmışım benim vatanım burası. Yurt dışına gezmeye gittiğimde Türk Bayrağını görünce içim titriyor.”

Rulman’cıların ağabeyi rahmetli Nobar Kartal ile aynı yaştaydık. Doğum yeri Kartal, soyadı Kartal, tuttuğu takım Kartal(BJK), ve firma ismi de Kartaldı (Kartal Ltd. Şti.). 14 yıl her öğleden sonra onun işyerinde olurdum. Sık sık bana “Hoca ben öldüğümde cenazem kalabalık olur mu” diye sorardı. Ben de ”bilemem ama ben gelirim ”diye cevaplardım. Cenazesi hakikaten çok kalabalık oldu çünkü seveni çoktu. Toprağı bol olsun.

Nobar’ın sayesinde tanıdığım Garo ve Murat Kalay kardeşler, Karaköy piyasasının en tanınmış tane bilya (misket) satıcıları. Benim de kardeşlerim. Hafta da bir gün öğleden sonramı ya Garo’ların ya da Arto’nun işyerinde geçiririm çünkü dile kolay kırk yıllık kadim dostlarımdır onlar. Müsaade isteyip kalkarken mutlaka tembih ederler “arayı açma”. Ve sanki çalışma hayatım devam ediyormuş gibi duygulanırım.

Değerli okurlar, dört yanımız ihanet, dört yanımız yalan olsa da Osmanlı devletinin Tebaa-ı Sadıka ya da Millet-i Sadıka diye sıfatlandırdığı bu insanlarla, yemeden içmeden, sazdan sözden, mimariden, sanattan ve hatta ortak yuva kurmalarımıza kadar her konuda ortak kültüre sahibiz.


Fransa ve İsviçre ve hatta sözün ona Venezuella, oynadıkları bu tiyatroya devam edeceklerdir. Kepebçıyan gibi bir kısım aktörler de bu tiyatrolardaki rollerini oynayacaklardır. Çünkü sadece Fransa ve İsviçre değil, doymak bilmeyen hırslarıyla bütün sömürgeci ülkelerin gözü, “dörtnala gelip uzak Asya'dan Akdeniz'e bir kısrak başı gibi uzanan ve ipek bir halıya benzeyen” bu topraklardadır.

Yazımızı, Çerkez Etem’in 1920 Haziranında Yozgat’ı soyup soğana çevirdiği yakıp yıktığı günlerde Ermeni evlerinden sokaklara atılmış 20 adet piyano ile bitirelim. Evet, 1920 lerin mamur ve müreffeh Yozgat’ında 20 adet piyano…Nereden nereye…


11.03.2019