YAHUDİ OSMANLILAR ve KİRA KADINLAR [3]

Akıbeti son derece trajik olan kira kadın ise Esperanzo Malchi’dir. Dönemin en güçlü simalarından biri olarak karşımıza çıkar. Esperanzo Malchi, Bu gücü nerede ise tamamen Valide Safiye Sultan ile olan irtibatına borçluydu. Safiye Sultan Osmanlı tarihinde servet toplamak denilince akla gelen en önemi harem mensuplarındandı. Kendisi hem diplomatik teşebbüslerden geri kalmamış, hem de rüşvet karşılığında bazı önemli devlet memuriyetlerinin dağıtılmasında ön ayak olmuştu. Her iki teşebbüsünde de kendisinin en büyük yardımcılarından biri Esperanzo Malchi olmuştu. Bu kadın, Ester Kira’dan sonra Safiye Sultan’ın en önemli hizmetkârıydı. Ancak diğerlerinden farklı olarak bu nüfuzunu ciddi bir servet biriktirmek amacıyla kullanacaktı.

Malchi’nin feci sonu, kapıkullarının ulufe adı verilen maaşlarının dağıtımı için kesilen sikkelere müdahale etmesinden olacaktı. Malchi, darphanede basılan ve kapıkullarına verilen paraların ayarı ile oynamıştı. Yani para basımı için darphaneye teslim edilen kıymetli madenin bir kısmını alarak onun yerine kıymetsiz maden koydurtmuş ve böylelikle de paranın alım değerinin azalmasına, başkentte enflasyonun baş göstermesine sebep olmuştu. Kapıkulları sağda solda “verilen akçe bir işe yaramaz, ne at alabiliriz ne de silah” diye söylenmeye başlamışlardı. Sonrasında Şeyhülislam Sunullah Efendi’ye giden kapıkulları, ayarı düşük akçe ile eski değer üzerinden piyasadan alışveriş yapmalarının caiz olup olmayacağını sormuşlar, caiz olmadığının söylenmesi üzerine de bu durumdan sorumlu tutukları Esperanzo Malchi ya da namı diğer ‘kira kadın’ı öldüreceklerini ifade etmişlerdi. Şeyhülislamın araya girmesi ve “zimmidir, canı, malı, namusu devletin teminatı altındadır, dilekçe yazın, padişaha ileteyim, suçlu ise şehirden sürdüreyim,” demesi de askeri yatıştıramamıştır . Bunun üzerine Safiye Sultan’ın koruması altında bulunan kira kadının başına bir şey gelmemesi için sadaret kaymakamı olan Halil Paşa, Yahudi mahallesine adam göndererek Esperanzo Malchi’nin kapıkullarından önce bulunmasını emretmişti. Sonrasında bulunan kira kadın Halil Paşa’nın konağının merdivenlerini çıkmak üzereyken, kapıkulları tarafından fark edilmiş ve oracıkta parçalanarak öldürülmüştür.

Kapıkullarının öfkesi bununla da dinmez, askerler kira kadının cesedini Sultanahmet’teki Atmeydanı’na kadar sürükleyip burada bir ağaca asarlar. Bu süre içinde Esperanzo Malchi’nin başta cinsel organı ve elleri olmak üzere bazı uzuvlarını keserek rüşvet çarkının bir parçası olduğunu düşündükleri bazı devlet ricalinin kapısına çivilerler. Ertesi gün iki oğlu da ele geçirilir, büyük olanı derhal parçalanırken küçük olan Müslümanlığa geçerek canını kurtarabilmiştir. Esperanzo Malchi’nin cesedi iki gün ağaçta asılı kaldıktan sonra yayılan kokulardan rahatsızlık duyulması üzerine yakılarak yok edilir.

Yaşananlar Osmanlı İstanbul’unun en kanlı sahnelerinden biridir. Gelgelelim bu çarkın başında olan Valide Safiye Sultan’a herhangi bir şey olmamıştır. Hatta Safiye Valide, olaylar sırasında yetersizliğine hükmettiği sadaret kaymakamı Halil Paşa’yı görevinden aldırmış, Esperanzo Malchi’nin de tüm mal varlığına el konulmuştu. Söz konusu servet o kadar büyüktür ki, bu para ile yeniçerilerin tüm ulufesi ödenmiş, paranın geri kalan 100 bin florinlik kısmı darphaneye gönderilerek sağlam akçe olarak basılıp hazineye aktarılmıştır.. (Bitti)

10.03.2016