YOZGAT'IN ESKİ TÜCCAR, ESNAF ve SANATKÂRLARI

Değerli okurlar, bir ara bakarım diyerek valizler içinde muhafaza etmeye çalıştığım bazı belgelerimi karıştırırken nerede, ne zaman kimden aldığımı hatırlayamadığım, başlık olarak Yozgat'ın eski sanatkârları yazan üç sayfa daktilo yazısı elime geçti. Yazıyı hazırlayan belli değil ama kaynak olarak Sayın Münci Alper, Kemal Löker, Mehmet Alıcı ve H. Ali Çatuk yazıyor. Beni çocukluk yıllarıma götüren bu yazıyı bazı küçük düzletmelerle sizlerle paylaşıyorum. Umarım içinde sizinde tanıdıklarınız, hatırladıklarınız, rahmetle anacaklarınız vardır.

Şoförler: Bahri Akdağ, Salih ve İlhan Taşan, Halil Yancıoğlu, Suphi ve Fehmi Üçok kardeşler, Küçük Mustafa, Selahattin Ersoy, Vakıf Ahmet,  İhsan Nazlıgül, Necip Bilir, Yanık Mehmet,  Süleyman Yancıoğlu, Nuri Düzgün, Kara Mehmet,  Neşet ve Nevzat kardeşler,  İki Türlü İsmail ve Salih Gani,  Ahmet Açıkbaş,  Feridun Öncü, Mustafa Erzurum,  Şikirsiz Mustafa,  Necip Batum, Deli Mustafa,  Piç Durak.

Yozgat'ta ilk Otobüs: 1940'larda geldi. Belediye otobüsünü 1942'de Sayarlar getirdi Dodge marka.(*)  1947'de Mack marka otobüsü Açıkbaşlar. 1969'da ilk 302 Mercedes Benz otobüsü Sururi Tanrıverdi getirdiler. Yozgat'a ilk taksiyi (Ford marka kahverengi) 1927 de Pabuççuzade Kadir Yüksel getirdi.  1930'da ilk kamyonu Dodge marka (bas bir kaldır iki) Çebişler getirdi.  1940'da Henschel marka kamyonu 1951'de Faun marka kamyonu Yumurtacılar getirdiler.

İlk otobüs işletmecisi: Bahri Akdağ, Vakıf Ahmet, Nevzat Bulunmaz,  Durak Taşkınöz, Selahattin Ersoy Beylerdi.

Bu bahisse, değerli dostum Nusret Alper'den aldığım bir bilgiyi ekledim; "Dayım kaportacı Ruşen Kızıltepe, 1958 yılında Bursa'ya burunsuz otobüs yapmayı öğrenmeye gitmiş. İki ayda öğrenip Yozgat'ta kamyonu otobüse çevirip ilk burunsuz otobüsü yapmış.

Simsarlar: Kör Bekir,  Selahattin,  Topal Ömer, Kel Ali, Ramazan idiler.

Faytoncular: İbiş'in Ahmet Ağa, Kel Ali Barış,  Kör Durak, Yunus Ağa,  Yaşar ve Mehmet,  Kazım Ağa,  İsmail Yaman.

Arabacılar: Fahratın Mustafa Ağa, Necip Ağa, Bahattin Ağa,  Ali Baz Ağa

Yaylı fayton ve at arabası yapanlar:  Nuri Usta, Yakup Usta,  Salih Usta,  Kahraman Usta, Veli Usta, Nurettin Usta, Mahmut Kabayel, Güzel Usta, Ali Usta, Şükrü Usta, Hayrettin Usta, Şemsettin Öcek Usta. Ali Usta.

Nalbantlar: Şemi Usta, Mustafa Usta, Emin Usta, Ömer Usta, Hüsnü ve Necip

Ustalar, Bahri Usta.

Semerciler:  Nuri Usta, Şemsettin Usta, Mehmet Usta.

Fırıncılar:  İbiş'in Mehmet Ağa, Nazire abla, Ahmet Ersoy Ağa, Şevket Ağa,  Kör Sofu, Kör Haydar, Kör Çakır, Behçet Öztok Ağa,  Cambazoğlu Yusuf Ağa,  Durak Ağa, Topal Salih Ağa,  Koçulu,  Kara Sait Ağa,  Ekşi Ağa, Halil Uslu, Davut Uslu, Yılmaz Ağa.

Simitçiler: Tahsin, Kel Hasan, Mahir.

Bıçakçılar: Münip Usta,  Muhacir Yaşar Usta, Süleyman Usta, Mehmet Nurdoğdu Usta.

Kuyumcular: Peri Mehmet Usta, Muhsin Yıldırım Usta, Hüseyin Tanışman Usta, Samsunlu Hasan Usta, Nail Usta, Mehmet Nail Gülabi Usta.

Demirciler: Ömer Usta, Kel Asım usta, Ömer Körpeli Usta, Durmuş Körpeli Usta, Kaynıcın oğlu,  Boğos Usta,  Kavuk Usta, Kalislioğlu Usta, Asım Usta, İbrahim Usta, Mehmet Akı Usta.

Kiremitçiler: Dede'nin Bekirdayı Ağa, Hacı Arif, Kiremitçi Kamil Ağa, Mehmet Kiremitçi Ağa,  Hamza Akı Ağa,  Şavgı Akı Ağa, Halil Akı Ağa,  Halil Sökmen Ağa,  Mizinin Hüseyin Ağa,  İbas Ağa, Mindilli Mehmet Ağa, Hacı Pöhrenkçi.

Şeker yapanlar: Saadettin ve Şükrü Bozkuş.

Beze yapanlar: Salih Ağa,  Kel Hasan Ağa (boyalı ve baston şeker yapardı).

Mezbaha kesiciler: İsmail Ağa, İbrahim Ağa, Abdullah Ağa,  Sağır Bekir,  Çopur Hasan Ağa,  Camız Deviren Topuzun Kamil Ağa.

İlk dizel motorlu Ateş değirmeni: Hamza Sarıtunç (Namı diğer,Topal Hamza). Oğlu Halit, kolunu Değirmen kayışına kaptırarak ölmüştür.

Bu bahisse de yine Nusret Alper'den aldığım bir bilgiyi ekledim; "Eczacı Sakin Uslunun dedesi Arabın Süreyya Efendinin de değirmenleri meşhurdur".

Nüfus müdürleri: Nusret Alper, Fahri Ayraç.

Kahveciler: Bağlamacı Ahmet Ağa, Latif Ağa, Hasan Sargın Ağa, Çakıcı Şükrü Ağa, Hasan Kurumlu, Elekçinin Ömer Ağa,  Apış Bacanlı, Süleyman Yazılıtaş Ağa.

Kırk Ambar Esnaf:  İpeğin İhsan Ağa.

Hancılar ve otelciler: Haşmet Satıcı Ağa, Allının Mehmet Uğur Ağa, Asım Yiğitbaşı Ağa, Şavgı Ağa,  Mühürün Mehmet Haydar Ağa, Halit Ağa, Tonusluoğulları, Allah Verdi, Yıldız Oteli, Çamlık Palas Oteli, Turist Otel.

Hamamcılar: Paşanın Hamamı İhsan Paşa Ağa, Yusuf Kan, Salih Sayar, Rıfat Bacanlı hamamı,  Mustafa Akı,  İlyas Gürses.

Berberler: Yusuf Cengiz Ağa, Halil Ağa, Hilmi Usta, Ali Şenol, Yusuf Ağa, Nizamettin ve Cemal Yeniay,  Mehmet Ali Tosun,  Hacı Copraşık,  Dursun Ağa, Mehmet Sağlamer, Hilmi Bacanlı.

Bisikletçi: İhsan Ağa.

Ayakkabı boyacıları: Yirik Asım Ağa,  Şenpotuk oğlu Osman ve Mustafa Ağalar, Deli İsmail Ağa,  Burhan Nefesli Ağa.

Ayakkabıcılar:  Ahmet Usta, Arif Usta, Osman Potuk, Zakir Ağa, İhsan Özgül, Kabakçı'nın Ünal Usta, Gazi Yazıtaş Usta, Mehmet Usta, Buruşuğun Halil, Elmas'ın Hüseyin, Güzel İhsan,  Evhamlı Osman,  Kütükçülerin Bahri, Ali.

Terziler: Salih Usta, Tahsin Usta, Kadir Usta, Nusret Usta, Şevket Usta, İsmail Usta, Artin Usta, Kemal Usta.

Saat tamircileri: İhsan Gülay Usta, Mehmet Kadıoğlu Usta,  Hilmi Usta, Bahattin Tadıoğlu Usta, Niyazi Tavlıoğlu Usta.

Kelleciler: Arif Ağa, Necati Uymaz, Mıhtap Ağa.

Lokantacılar: Mustafa Ağa, Aşçının oğlu Mehmet Ağa,  Aşçı Bahri,  Kel Osman, Mehmet Taşkarabacak.

Kasaplar:  Sütçü Hoca Ağa, Tokatlıoğlu Ethem Ağa, Ahmet Ağa, Küçük Mehmet Koldemir Ağa,  Mehmet Yiğitbaşı Ağa, Salih ve Ahmet Uçar Ağalar, İbrahim ve İsmail Aruğağa, Kör Ömer,  T Mehmet ağanın oğlu İhsan, Hacı Abdullah, Ahmet ve Hıfzı Bacaksız Ağalar,  Muhacir Mehmet, Sadık Ağa, Hıfzı Ağa.

Leblebiciler: Ahmet Cengiz Ağa, Ethem Ağa, Nurettin Dikici Ağa, Salih Dikici Ağa, Nuri ve Cengiz,  Süleyman Canolan Ağa.

Bakkallar: Bakkal Kel Mustafa,  Durak Taşçıoğlu, Durak Özdal,  Gazi Alper Ağa.

Eski esnaflar: Topaçlı Hacı Ağa, Allının Celal Ağa, Hacı Aziz'in Şükrü Ağa,  Yaylıcıların Arif Ağa,  Şerafettin'in Durak Ağa,  Boztepeli Mennolu Ağa, Hamalın Nuri Ağa.

İlk sebzeciler( bahçeciler): Mustafa Tanrıverdi Ağa,  Hadi Ağa, Topal Muharrem, Bektaş Ağa. Hacı Emin Ağa, Sadettin Ağa, Kuddusi Ağa.

Dondurmacılar: Tıkırın Bekir Ağa, Kara Mehmet, Mehmet Kadrioğlu.

İlk Tekel Bayi: Memduh Şenol.

Meyhaneciler: Mehmet Alper, Osman Kevenoğlu, Esat Uslu.

Tenekeciler: Allnının oğlu Halit Ağa, Tabak Usta, Muhlis Usta, Adil Ağa, Tabak Aslan ve Osman Ağa, Behçet Gökgül Usta.

İlk İğneciler: Mikael Ağa, Kara Sevim Hanım, Rıfat Ağa, Faika Hanım.

Fotoğrafçılar: Ahmet Ağa, Çiftçilerin Ahmet Ağa, Enver Ağa, Mümtaz Ağa, Çavuş Ağa, Rıfat Ağa, Maraşlının Ahmet Ağa, Fevzi Ağa,  Foto Nabi, Foto Yakup.

Kalaycılar: Kumpürün Ahmet Ağa, Agop Usta, Emir Usta, İsmail Başaran Usta, Kumpirin Ali Usta.

Çilingirler: Ali Dişlitaş Usta, Nuh Usta,

Nazarcılar: Hüseyin Ilgaz Ağa, Necip Çeliksoy Ağa, Fahratın Mustafa Ağa.

Yozgat'ın delileri:  Alo, Hamo, Momo, Deli Fahriye Hanım, Burhan, Veysel, Selleli İhsan,  Deli Mehmet, Bekir, Hoppa Karaca, Zakir Usta, Bahçeci İsmail.

Ahrazlar (sağır dilsiz) ve amolar:  Esme'nin Hasan, Emet abla, Sarıhacılı Abdullah, Koçulu'nun Ahraz, Nurettin Ağa,  Kör Çelebi.

Güzel giyinenler: Kahveci Çakıcı Şükrü Ağa, Kasap Fuat Ağa, Durak Taşkınöz Ağ, Valinin sır kâtibi Aziz Buharalıoğlu, Polat Hamamcıoğlu,  Öğretmen Hamdi İçduygu Bey,  Tekel Müdürü Mehmet Dündar Bey, Nusret Köylüoğlu, Ahmet Gökçen Bey, Çelebi Irgatoğlu.

(*)Bir düzeltme: Yozgat’tan Yerköy’e otobüs işletmeciliğini 30 yolcu kapasiteli iki otobüs ile “Yozgat Belediyesi” yapıyordu. Otobüsün birisi yedekte tutulur gerekirse başka işlere de tahsis edilirdi. Yozgat halkının “tomofil” diye adlandırdığı bu otobüsleri o yıllarda iki dönem belediye başkanlığı (1941–1946) yapan rahmetli Sefer Eronat Beyefendi almıştı. Bir Çapanoğlu torunu olan Sefer Bey Yozgat'ı Yozgat yapan isimlerdendir. Daha sonra 1957 ve 1960 yılları arası 11. Dönem Demokrat Parti Yozgat Milletvekilliği de yapmış, Yassıada'da yargılanmış, Kayseri cezaevinde yatmıştı.