Bayrama girerken

Aslında her bayram yaklaşırken bayram adabıyla ilgili bir yazı yazmayı planlamış olmama rağmen bazı konular niyetimi bugüne tehir ettirmiştir.
Burada; sütunumun elverdiği nispette, konuyla ilgili kısa başlıklarla bu konuyu ele almaya gayret edeceğim.
Bugün ‘Bitki Sosyolojisi’ nin alanını teşkil eden önemli bir gerçeklik var ki o da şudur. Bitkilerin dahi bir topluluk içerisinde yaşadığı hakikattir. Bu husus hayvanlarda da inkişaf ederek toplumsal bir düzenin onlar arasında da hükümferma olduğu görülmektedir.
Bununla beraber toplumsal hayata en çok ihtiyacı olan insandır. Zira hiçbir insanın tek başıyla hayatını idame ettirmesi söz konusu olamaz.
İşte, insanların toplumsal bir hayat yaşamaları fıtratlarının gereğidir. Bu sebeple, insanlık bu yaşayışını kolaylaştırmak için bir takım kurallar geliştirmiştir. ‘Adab-ı muaşeret’ denilen ahlak kuralları, örf ve adet buradan doğmuştur.
Semavi dinler de peygamberleri vasıtasıyla bu kuralları desteklemiş ve insanların mutluluğunu temin eden kuralları ahlak kuralları olarak tesis etmiştir. İman-ibadet ve ahlak dinlerin en önemli esaslarıdır.
Bayram münasebetiyle bu kurallardan bazılarını hatırlatalım.
1-Ana-baba ve akraba münasebetleri: İslam’da Allah’a imandan sonra ana-baba haklarına riayet gelir. Sonra yakınlıklarına göre akrabalar yer alır. ‘Sıla-ı Rahim’ çok büyük önem taşır. Yakınlarını ziyaret etmeyi Kur’an emreder. Hatta münafıkların belirli özelliği anlatılırken, ‘Onlar yeryüzünde bozgunculuk yapar ve akrabalık bağlarını keserler’ der. (Er-ra’d: 13/25 )
2-Komşuluk münasebetleri: Bu tabir yan yana, ya da bitişik durumda yaşayan insanlar için kullanılır. Komşuluk, insanlar için hem sosyal dayanışma ve hem de huzur-emniyet açısından çok önemlidir. Bu konuya dikkat çeken Hazreti Muhammed (asm) : ‘Cebrail komşu hakları konusunda öyle şeyler söyledi ki neredeyse birbirine varis kılacak diye düşündüm,’ demektedir.
Evet; komşular birbirine iyi davranmalı, birbirini rahatsız etmemeli, özellikle bugün apartman hayatında kendisini rahatsız eden davranışla komşusunu rahatsız etmemelidir.
3-Bayram ziyaretleri: Bu ziyaretler; manevi ve insani duygularımızın pekişmesi, sosyal birliğimizin temini, yardımlaşma duygumuzun tesisi bakımından çok önemlidir.
Burada önemle üzerinde duracağım husus şudur: Bayramlaşma, tebrikleşme ve insanların mutluluğunu paylaşma gerçekten çok önemlidir. Ancak, samimi bir şekilde tokalaşma bence en uygun davranış biçimidir.el öpme ve öptürme,kucaklaşma kültürümüzde. Örf ve adetimizde vardır. Ama bu konuda da ifrat ve tefritten ( aşırılık) sakınmak gerekir.
Evet; büyüklerin elleri öpülür, maneviyat büyüklerinin yani faziletli insanların elleri öpülür. Zaten ‘Büyüklüğün gereği tevazu ve mahviyet’ olduğu için gerçek büyükler ellerini öptürmezler. Yani, abdest suyu dökerken sıra ayaklarına gelince su kabını kendi eline alıp da ayaklarını kendisi yıkayan maneviyat büyükleri ellerini öptürmemiş, o yüce insanın secde hariç başını hiç kimseye eğdirmemişlerdir.
Şimdi büyüklüğü kendinden menkul ve eli havada büyüklerin(!) ve onlardan dünyevi istikbal uman küçüklerin(!) kulakları çınlasın…
Bayramınızı tebrik ederim.