GIYBET

‘Birbirinizi gıybet de etmeyin. Sizden biri, ölü kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? Bundan tiksinirsiniz. Öyleyse Allah’tan korkun.’ (Hucurat: 12)

‘Yazıklar olsun arkadan çekiştirmeyi ve yüze karşı kaş göz işaretiyle eğlenip ayıplamayı adet edinenlere!’ (Hümeze: 1)

Gıybet: Arkadan çekiştirmek, hazırda olmayan birinin aleyhinde konuşmak ve birisinin gıyabında onun hoşuna gitmeyen bir şeyler söylemek manalarına gelmektedir.

Evet, gıybet odur ki:Gıybet edilen adam, hazırda olsa idi ve kendi aleyhindeki sözü işitseydi darılıp kırılacaktı. İşte bu söz doğru ise gıybettir. Yok eğer yalansa hem gıybet ve hem de iftiradır. İki katlı çirkin bir günahtır.

Yazının başında nakledilen Hucurat Suresi’ndeki ayette bu çirkin davranıştan altı cihetle insanlar ikaz ediliyor.

İşte onlardan;

Birincisi: Soru ve cevap mahalli olan aklınız yok mu ki, bu derece çirkin bir şeyi anlamıyor?

İkincisi: Acaba sevmek ve nefret etmek mahalli olan kalbiniz bozulmuş mu ki, en menfur bir işi sever?

Üçüncüsü: İçtimai ve medeni hayatınıza ne olmuş ki, böylece hayatınızı zehirleyen bir ameli kabul eder?

Dördüncüsü: İnsaniyetinize ne olmuş ki, böyle canavarcasına arkadaşınızı iş ile parçalamayı yapıyorsunuz?

Beşincisi: Şefkat ve merhamet duygularınıza ne olmuş ki, böyle çok cihetlerle kardeşiniz olan bir mazlumun şahs-ı manevisini insafsızca dişliyorsunuz? Ve hiç aklınız yok mu ki, kendi organlarınızı kendi dişinizle divane gibi ısırıyorsunuz?

Altıncısı: Vicdanınız nerede? Fıtratınız bozulmuş mu ki, en muhterem bir halde bir kardeşinize karşı etini yemek gibi en müstekreh bir işi yapıyorsunuz?

Demek şu ayetin ifadesiyle ve kelimelerinin ayrı ayrı delaletiyle; zem ve gıybet, aklen, kalben, insaniyeten, vicdanen, fıtraten ve milliyeten ayıplanmış ve insanlar ondan şiddetle sakındırılmıştır.

Gıybet hususi birkaç maddede caiz olabilir. Onlar da şudur:

1-İnsan hukukunu korumak suretiyle görevli birine şikayet makamında suçlu ihbar edilebilir.

2-Bir şahısla kurulacak ortaklıkta, onunla ilgili bilgi istendiğinde, istişare mahiyetinde gerçek ifade edilebilir.

3-Tarif ve tanıtmak maksadıyla kişinin belirli sıfatı söylenebilir.

4-Fasık-ı mütecahirin de gıybeti caizdir. Yani günahını açıkça, keyifle anlatıyor ve ondan lezzet alıyor. Bunlardan sakınmak maksadıyla başkaları ikaz edilebilir.

İşte bu hususi hallerde gıybet caiz olabilir. Yoksa, gıybet ateşin odunu yediği gibi, amal-i salihayı yer bitirir.

Ülkemiz, siyasi bir atmosferin yoğun olacağı bir seçimin sathı mailine giriyor. Bu sebeple, ehl-i siyasetin bu konularda daha bir özen göstermesi gerekmektedir. Siyaset veya muhalefet yapacağım diye gözünü yumup ağzını açarak aklına ne gelirse karşısındakinin gıyabında söz söylemeleri insaf ölçüleriyle bağdaşmaz.

‘Ya hayır söyleyin, ya da susunuz. Zira bir dane-i hakikat bir harman yalanı yakar.’