HADDİ AŞMAK

Yazıma,yaşanmış bir olayla başlamak istiyorum.Aynı zamanda lisanımıza yerleşmiş, “çizmeyi aşma” diye kullanılan bir deyimin nereden kaynaklandığını ifade etmek açısın bu olayı nakledeyim.

Tarihi şahsiyetlerden birinin at üzerinde heykelini yapan bir heykeltraş, resmi açılıştan sonra heykel hakkında halkın tepkisini anlamak için zaman zaman gidip eserine bakarmış.Yine böyle bir seyir esnasında,seyircinin biri kendi kendine ve biraz da yüksek bir sesle heykele bakıp tenkitlerini sıralıyormuş: “Çizmenin ucu sivri olmuş, mahmuzu uzun ata rahatsızlık verir, çizme boyuna göre körükleri fazla olmuş, pantolon fazla sarkık çizmeyi tam olarak göstermiyor…” derken heykeltraş fazla dayanamamış ve o seyirciye sormuş:

-Mesleğin nedir?

Adam cevap vermiş:

-Ben çizmeciyim.Çizme imal ederim.

Bunun üzerine heykeltraş:

-O zaman çizmeden yukarı çıkma! Demiş.

Şimdi Gelelim Konumuza:

Had: Sınır, çizgi, hudut ve çerçeve anlamına geliyor.Sosyal ve kültürel hayatta ise; insanların mesleki ve ihtisas sahalarını kuşatan çizgi ve sınır manasını taşır. Demek oluyor ki, toplumda yaşayan her bir ferdin üstlendiği bir görev ve rol vardır.Fert, bu görevini bazen aileden, geleneksel bir tarzda üstlenir.Yani bir asalet ve unvan taşır.Ya da çalışarak,alın teriyle veya tahsil(eğitim-öğretim) yoluyla elde eder.

Fertler,elde ettiği bu görev ve unvanın sınırları dışına çıkarsa “haddi tecavüz”etmiş olur ki, o zaman toplumda bir kargaşa olur.Kimin ne yaptığı veya ne yapacağı belli olmaz.Ya da hiç kimse ihtiyacını nereden, nasıl temin edeceğini bilemez.

Ehliyeti bile olmayan birinin trafik polisliği yaptığını düşünün.Hayatında stadyum görmemiş birinin, bir futbol maçında hakemlik yaptığını hayal edin.Veya bir mühendisin doktorluk yaptığını farzedin…Ne olur?

Aynen bunun gibi; İslami İlimlerde ehl-i ihtisas olmayan birinin fetva verip halkı irşad etmeye kalkışması da bundan daha fazla feci bir akıbeti netice verir.Hatta ,mukayese yapmak gerekirse yarım hekim,insanın sadece dünya hayatının kararmasına sebep olduğu halde, yarım imam; insanın sonsuz ve sınırsız ebedi hayatının mahvına sebep olur.

Adama soruyorsun:

-Mesleğin nedir?

-Şoförüm,diyor. İyi ama kardeşim, bu insan, taksi değil…

Yine bir başkasına soruyorsun:

-Okur-yazar değilim ama, bir şeyhten el tuttum.

-İyi ama, o mübarek zat, sadece seni irşad etmiş, insanları irşad için sana yetki verdi mi?Bu konuda Ehl-i Sünnetin bir bir prensibi ve şaşmaz bir ölçüsü vardır, o da şudur: “Her hadi zat, aynı zaman da mühdi olamaz.”Yani kendisi hidayettedir. Ancak, her eseri veya her davranışı ile karşısındakilere hidayet telkin edemez.O’nu dinleyen topluluk, kitap ve sünnetin ölçüsünü bir tarafa bırakıp sırf o zat dedi diye o davranışı taklid ederse,akibeti helakettir.

Bu işin heyecanıyla hareket eden, sun’i mürşitlere son olarak şunu da hatırlatayım:Dikkat edin.Kaş yapayım derken, göz çıkarmayın.Haddinizi bilin.Çizmeden yukarı çıkmayın.Hele hele bir Müslüman’a kafir dendiğinde,o söz muallakta kalmaz, muhatabında o sıfat yoksa döner, sahibinin küfrüne vesile olur.Hafazanallah!