AMMAN AMMAAAN...AMAN!

Silifke-Mut yöresinin “şıkıdım-şıkıdım” türküsüdür. Bakmayın benim “Amman Ammaaan...Aman!” ünlemesini başlığa çektiğime. Türkünün asıl adı “Ham Çökelek”. Ha bu çökelek mi,çökelik mi? “Çökelek” efendim. Bazı yörelerde “çökelik” diyorlar. Ekşimik,keş,minci,sürk çökeleğin değişik yörelerdeki isimleri.

Çökelek ayrandan yapılıyor. Ana madde ayran. Ayran kaynatılıp soğutulduktan sonra süzülmesiyele çökelek elde ediliyor. Börek,bazlama,gözleme ve salata çökelekle olursa can bahşediyor.

Yiyen ahbaplara afiyet olsun.

Biz dönelim “Ham Çökelek”e. Türkünün “Amman ammaaan aman”ünlemiyle başlayan bölümleri uzun hava gaydasında. “Dönü dönüver...”li bölümler nakarat. Nakarat yani bağlantı oyun havası formunda şıkırdak bir gayda. Silifke-Mut yöresinde düğünlerde,nişanlarda,şenlik ve şölenlerde “Ham Çökelik” defalarca çalınır,söylenir. Elbetteki coşkuyla oynanır.

Yöremizin sevilen oyun havası Çiçekdağı’na çok benzer Ham Çökelek. Neredeyse çeşitlemesi diyeceğim.

Türküyü dikkatle incelersek bir hikayesinin olduğunu görürüz. Hikayenin kahramanı Gerali’dir. Gerali yöresinde sevilen bir delikanlıdır. Başına şal bağlar,beline kuşak. Maddi durumu zayıftır. Gır eşeğine binip Daşoluk (Taşoluk)’tan aşar gider köyüne.Evlenir yiğidimiz. Birle yetinmez. Bir yiğide iki yâr çok mu? Çoktur çok olmasına da Gerali ikinci evliliğini yapar. Belayı başına satın alır. Gerali haline bakmayıp Hasan dağına oduna gitmiştir. Bir derdini bin etmiştir. Birine bir metre astar alsa öteki bayramlıktan ağız açmada. Gerali’m aslanım başlar kargışa,bedduaya:”Gadir Mevlam ikisinin acısını birden göster!..”

N’oldu ki yiğidim? Kendi düşen ağlamaz. Bakıyorum süngün düşmüş. Karizmayı çizdirmişsin. Ümüğüne dursun ham çökelek demektesin. Baklava börek, senin nene gerek kardeşim? "Yürü hemen Mevla seni kayıra." diyeceğim.Lakin sen bu çileye kendin talip olmuşsun. Çek bakalım. Yanar mı çekersin,tüter mi çekersin? Ne halin varsa gör.

Buyrun şimdi “Ham Çökelek”i taktimimdir. “Amman Ammaaan aman!” nidalarıyla başlayalım okumaya:

“Amman ammaaan aman
Gerali dedikleri bir gençten uşak
Gerali dedikleri bir gençten uşak yar yar
Başına şal bağlar da belinde kuşak
Gerali’m hey hey hey

Dönü dönüver ah sekerek
Boğazına dursun ham çökelek
Geli geliver gız sekerek
Ümüğüne dursun ham çökelek

Amman ammaaan aman
Gır eşeğime biner Daşoluk’tan aşarım
Gır eşeğime biner Daşoluk’tan aşarım yar yar
Canımı sıkmayın avratlar da ikinizi birden boşarım
Kurtulamadım kötü avrat elinden hey hey hey

Dönü dönüver ah sekerek
Boğazına dursun ham çökelek
Geli geliver gız sekerek
Ümüğüne dursun ham çökelek

Amman ammaaan aman
Birine aldık bir metre astar
Biri de şalvarlık ister yar yar
Gadir Mevlam ikisinin acısını birden göster
Kurtulamadım kötü avrat elinden hey hey hey

Dönü dönüver ah sekerek
Boğazına dursun ham çökelek
Geli geliver gız sekerek
Ümüğüne dursun ham çökelek”

23.05.2014