Şathiye, halk edebiyatında mizahi şiirlerin adıdır. Dini tasavvufi şathiyeler, Allah’ın cemal sıfatı esas alınıp Allah’la konuşur gibi yazılır. Sorular sorulur Allah’a. Bu sorulara cevap aranır. Şakalaşır gibi bir anlatım yolu izlenir. Allah’ın cezalandırıcı vasfı belirtilse de bağışlayıcılığına vurgu yapılır.
Kaygusuz Abdal’ın ünlü şathiyesinden iki dörtlük alayım:
“Yücelerden yüce gördüm
Erbabsın sen koca Tanrı
Âlem okur kelam ile
Sen okursun hece Tanrı
*
Kıldan köprü yaratmışsın
Gelsin kullar geçsin deyi
Hele biz şöyle duralım
Yiğit isen geç a Tanrı”
Âşık Veysel’in bir şathiyesi var. Ben bu şathiyeyi Âşık Veysel’den farklı bir ezgiyle söyledim. Facebook’ta Bizim Köyden İnsan Manzaraları’na koydum. Ben beğendim. Beğenmesem siteye koymazdım değil mi?
Dinleyen dostlar da beğenmişler. Daha ne olsun be ya!..
Kara karga yavrusunu “Benim ak pak yavrum!” diye severmiş. Benimkisi o hesap…
Eğer siz de merak edip dinlemek isterseniz “Bizim Köyden İnsan Manzaraları”nda arama motoruna “ŞATHİYE” yazıp tıklayın. Bir dinleyin bakalım.
Âşık Veysel’den de dinleyin. Derin mânâlı bir güzel şathiye. Uzunca bir şiir. Şiirin tamamı dokuz dörtlük. Âşık Veysel bir almış sazı eline. Soluksuz dokuz dörtlüğü kendine özgü yorumuyla sıralayıvermiş.
“Soluksuz”dememin sebebi dörtlükler arasında ara saza gerek görmemiş. Sular seller gibi çağlamış. İçinden geldiği gibi çığlık çığlık seslenmiş Tanrı’ya.
Aşk olsun vallahi!
Âşık Veysel’i dinlemeyi ihmal etmeyin. Benden söylemesi.
Şimdi şiirin tamamını yazıp noktamızı koyalım:
“Bu âlemi gören sensin
Yok gözünde perde senin
Haksıza yol veren sensin
Yok mu suçun burda senin
Kâinatı sen yarattın
Her şeyi yoktan var ettin
Beni cıplah dışar'attın
Cömertliğin nerde senin
Evli misin ergen misin
Eşin yoktur bir sen misin
Çarh-ı semâ nur sen misin
Bu balkıyan nur da senin
Kilisede despot keşiş
İs'Allah'ın oğlu demiş
Meryem Ana neyin imiş
Bu işin var bir de senin
Kimden gorhtun da gizlendin
Çok arandın çok izlendin
Göster yüzün çok nazlandın
Yüzün mehrem ferde senin
Binbir ismin bir cismin var
Oğlun kızın ne hısmın var
Her bir renkte iresmin var
Nere baksam orda senin
Türlü türlü dillerin var
Ne acayip hallerin var
Ne garanlık yolların var
Sırat köprün nerde senin
Ademi sürdün bahmadın
Cennette de bırahmadın
Şeytanı niçin yahmadın
Cehennemin var da senin
Veysel neden ahlın ermez
Uzun kısa dilin durmaz
Eller tutmaz gözler görmez
Bu acayip sır da senin”
18.08.2021
Yazarın Önceki Yazıları TAVUK MU, HOROZ MU? BOĞAZLIYAN KENT MÜZESİ YENİ MUHTARDAN BEKLENTİLERİMİZ Büyüyünce ne olacaksın? “PİŞMAN OLACAĞIM!” MECLİS KARARI KIŞIMI YAZA ÇEVİRDİN TAHTA BAVULLU ÖĞRETMEN MENEKŞE ÜSTÜNE İKRAM VE İHMALLİK EKMEK GÜNÜ GÜL ALİ VEYSEL BABA’MIZ “SENDİKA” DEDİKLERİ… Bozkırda Bir Köy OĞULCUK İMZA İKİ AYAKLILAR… BEN FELEĞİ GÖRDÜM FORD MİNİBÜS! YERKÖY YOLCUSU KALMASIN! SUMAK GELİN(!) YENİ YIL TÜRKÜ SÖYLER DİLLERİMİZ TÜRKÜ YARASI MÜFETTİŞ BURDA BİR KÖY VAR BİZİM KÖYÜN HALLERİ DİKSİYON TURDİ KESKÖSE ? YOZGATLI OLMAK KARARTILAMAYAN IŞIKLAR ESKİ TAKVİM-YENİ TAKVİM ORUÇ BİZİ TUTMAZ İSE KÖY KAHVESİNDE BOĞAZLIYAN KENT MÜZESİ ÜSTÜNE ALLI TURNAM YAZANLAR YAZMIŞ! EŞE BOĞAZLIYAN KENT MÜZESİ BÜYÜKKIŞLA ÇANDIR KADİRLİ KENT MÜZESİ ALTMIŞALTI BİZİM EVİN KEDİSİ GAM YÜKÜNÜN KERVANI BİYOLOJİ ÖĞRETMENİ (!) "OĞUNMEK GİBİ OLMASIN" KRAVATLI TİLKİ EZELDEN BİLİRİM PİSTON BU ÂLEMİ GÖREN SENSİN ÖKÜZ DOLAPTA 15 ARALIK, SAAT 15 KÖY ENSTİTÜLERİ ŞEHİT KEMAL ES POYRAZ ES! ANADOLU'DA BİR NOKTA KARGO BEN BİR YEŞİL FENERİM NEŞET ERTAŞ’IN “VEDA”SI HALİ PERİŞANIMIZ HARMAN YERİ SÜRSELER TOPLANMIŞ HAKİMLER, dediler "İDAM!" ELEŞTİRİ/YORUM OĞULCUK BARAJI MELULLENME DELİ GÖNÜL KUTSAL DİL SARIKAMIŞ’TAKİ NAPOLYON(LAR) SARIKAMIŞ AĞIDI HAYIR İŞİ ÇAL EMMOĞLU, ÇAL ! KÖYÜM ESKİ KÖYÜM DEĞİL BİR GARİP ORHAN VELİ DAVULUN SESİ MERABA ARKADAŞLAR ! KORULUĞUMUZ GÜZEL İZMİR Halil Manuş’un “DELİ GÖNÜL”Ü ARAMAK VE BULMAK BAL DİYE SUNARLAR OKUL BAHÇESİ SUYA KAVUŞTU YEŞİL HIYAR UYUZ DAVULUN SESİ KEKECOĞLAN HER YERDE MAHZUNİ DİPLOMA DOLU GELDİ ! ÇİFTÇİLER GÜNÜ BOZKIRDA BİR HOŞ SEDA TUNCELİ'DEN AY'A HAN DUVARLARI BELGESELİ BULGUR ÇEKME SİTROS ! BİN YILLIK BİR KÖY “ÖRENİK” MERSEDES KADİR BİR BALIĞIN HİKAYESİ ARZUHAL ARZUHAL BEŞİ BİR YERDE! BİR ADIN KALMALI GERİYE! CİN ÇARPMASI CENNET DEDİKLERİ! AH ELAZIĞ! YENİ YIL HEDİYESİ GESİ BAĞLARI MUHABBET GECESİ SAÇ EKİMİ KISA GÜNÜN KÂRI PENCEREMDEN-3 BOĞAZLIYAN TRAFİĞİ ÇEK OĞULCUKA! PENCEREMDEN-2 PENCEREMDEN-1 AŞK SÖZLÜĞÜ UYGULAMA BAHÇESİ-2 UYGULAMA BAHÇESİ-1 FELEK SEN! ARIZA SİMİT ATMA ATIM KALK GİDELİM-2 ATIM KALK GİDELİM ÇAKIR YARALI CEYLAN CAN ŞENLİĞİ GARANTİ PİLAV ŞENLİĞİ ŞAİRLER PARKI MAHİYİ GÖRDÜM KURTLA KUZU(*) AFFEDERSİN LA FONTEN(*) BU GÜN BENİM! DİLFEZ TUZ ÇANAKKALE TÜRKÜSÜ DİKENLİ İNCİR TOROSLAR'DA BİR KÜLTÜR VE SANAT EVİ DAKTİLO GÖZÜYLE KARTAL AVLAYAN ADAM BİR BİLMECE AL FADİMEM SEVGİ MENGİSİ SESSİZ ÇIĞLIK DEMİRCİ DÜKKANI KAPI HAKKI HÜZÜN HÜZÜN-3 HÜZÜN HÜZÜN-2 HÜZÜN HÜZÜN-1 UMUTLU YILLAR GÖZ DAMLASI KUŞBAZ GÜVERCİN MERAKI DANIŞMAN BAKLA AL GETİR ÂŞIK DERTLİ KAZIM GÜNLERDEN CUMA DELACİMER MÜFETTİŞ PİŞKİNLİK KAYIP GÜVERCİN TİYARE MAHİ BAYRAM GÜNÜ ASLAN BACANAK(!) SITMAPINARI ŞENLİĞİ PANCAR FESTİVALİ ÖTÜŞÜN KUŞLAR ÖZLER YAZ FESTİVALİ TATARCAYA TUTULMAK USTA "KEZİBAN HALA İŞİN EHLİ ŞEKER SUCUĞU SAHUR ZAMANI TINIKLI DAYIMIN DEFİ VURGUNUM MESELE BOZO KÖSTEBEK MOTOSİKLET AŞKI BİZİM KÖYDEN İNSAN MANZARALARI-I DOĞUM GÜNÜ KARABIYIK DEDE BİR ARKEOLOGUN ANILARI-2 BİR ARKEOLOGUN ANILARI-1 ÖĞRETMEN BENİSA -4 ÖĞRETMEN BENİSA-3 ÖĞRETMEN BENİSA-2 ÖĞRETMEN BENİSA-1 ANA NİYE GELMEDİN? NAZAR EYLEYENLER-1 SEFERÎ ''BİR NAZAR EYLEDİM'' ÜZERİNE BUDUR AHVALİMİZ VONVON SUSTU KÖKSAL İKRAR VE IFTİHAR GARİP KÖKSAL YOL VER! BİR ÇİFT ÇORAP EJDER MEYVESİ (PİTAHAYA) BİR NAZAR EYLEDİM GÜL YOLLA YAĞLIĞINAN TÜRKÜLERLE ANADOLU MOTOSİKLET AŞKI ZAMAN AĞLAR ZAMAN AĞLAR HEYBENİN ARKA GÖZÜ GEÇİT SANAT AÇILDI MEŞYAD GECESİ ŞEB-İ YELDA DÜĞÜNCÜLER OKUMA GÖZLÜĞÜ ASRİ GURBET HARİCİ YERİM YOK İPEK (DEMİR)YOLU MARATON BAYRAMI MERSİN MARATONU SEFERİN AĞIDI MUSKA AŞIKLAR BAYRAMI HAMAYLI BİR NEFESCİK SÖYLEYEYİM ATATÜRK NEFESİ ÜMİT YAŞAR BEKLE BİZİ MERSİN GEÇMİŞ OLSUN CEVİZLİK SOKAK BAŞI MEYHANE DOLAPTA PEKMEZ MASA ÜSTÜNDE PEKMEZ İDEALİST ÖĞRETMEN BAL TEFSİRİ PAZARLIK EDELİM (Mİ?) ZARAR VERİRSE KARINCA KIRMIZI BEDFORD HAYIRLI YOLA GİDENLER SUSANOĞLU SUSKUN KEŞİF GELDİ CAMEKANDA GÖRMÜŞLER PİPET UNUTMAK EMANET MEMİ! BU TAZI SENİN Mİ? SAVURSUNLAR YELE BENİ!.. DELİ SERDARİ DUYARLI OLMAK OKU OKU! BUDUR SONU... İNSAN OKUR OKU! OKU! DEREKEMAL TEK KAPIDAN ÇIKTIM NEYLEYİM DÜNYA MALINI? VİRÜS EL YAZISI HABER GELDİ KIYMETİNİ BİLEN HANİ? UCUNDAN AZICIK(!) GÖNÜL FERMAN DİNLEMEZ HARAP ETTİ BOSTANIMI KITLIK DESTANI KAVALIMIN SESİ KAVAL ÇALMAK SOĞOGGUYU(!) UCA DAĞLARIN BAŞINDA! TELLİ TURNAM SELAM SÖYLE MARAŞ AĞZI KÖROĞLU-3 MARAŞ AĞZI KÖROĞLU-2 MARAŞ AĞZI KÖROĞLU-1 SINAV HEYECANI AYŞEYLE MEHMET BENİM BİSİKLETİM ÂLİ BİR EĞİTİM BAKANI ÇUKUROVADA BAHAR ATATÜRKSÜZ KALMAYIN ÇOCUKLARI SEFİL ETME DUMAN MAHİR BİR ADAM MISIRIN TÜRKÜSÜ URGAN DÖVME KENDİ DİNİNCE Selvi GÖNÜLLÜ MEST VAR GİT ÖLÜM! DURUN BİRAZ! ANAM ŞEHİTLİK BİZE DÜŞTÜ PARA İSTİYOR BEY MAYIL YİĞENİM, NASILSINIZ? UYKU İLACI SEDANIN DÜĞÜNÜ ÖLMEDİ Mİ BACANAK? ÂFAT SİNEMANIN UYKUSU TANDIR ŞAHİNLER UÇMUŞ ZURNACI HASAN GÖZLÜĞÜM NERDE? ENJÜMEN ÜSTÜNE GÖMÜRGENLİLER-2 ENjÜMEN (ENCÜMEN) KEPEK İFTAR AÇMAK(!) ULA
ULA
UULAAA! YUMURTA YEMEZ ULU CAMİ AMAN AVCI! AMAN AVCI! GURTAR DA GEL! ASMALARDA ÜZÜM BİLDİ DE BAKIYOR ENET! TABUTÇU ŞAP NOKSANLI KISMETİM ALLAH BİR TUZUN YOKUŞU E.K.E. NİYET HAYIR OLA! GÖZ BUNU ŞU MEKTEPLER OLMASA! OKUMUŞ FİLLER SPORCU FABRİKASI(!) MADIMA(NA)K FOTURAF AMAN AYŞE! KEKLİK AVI ANAMIN MEKTUBU KAYIP KURBANLIK ŞİFA NİYETİNE! BİR PULSUZ DİLEKÇE KURTLAR FIRTANA AYAK YOLU GEÇİM EHLİ GEÇİM İLMİ BABA MALI KUTLU BİLGİ KILIBIK KEFİL TOKAT MAHLESİ DÖL BEREKETİ GEL GEL! "HERŞEY ONDAN!" ASIRLARIN ZENGİN UYKUSU OMARLARIN YOLU DEVREM DEVLET DÜĞÜNÜ SALÂ AT CAMBAZI ÇUKUROVA FOLKLORUNDA KARACAOĞLAN VAH YAVAŞIM! GÖZLÜK ARANIYOR TAPANLIDAKİ DOMUZLAR DOMUZ KAÇIRAN SEN DUR, BİZ GİDEK BÜTÜNLEŞEN EVCİLER VALİ Ah ECELl! ARPA TARLASINDA İYİ AİLE ÇOCUĞU İHTİYAT AH HASRETLİK! MEMED'İN AĞIDI SALÇA MAŞALLAH DEYİN ELLER! KÖYDEN İNDİK ŞEHİRE OKUYUNTU ECEL GELMİŞ CİHANE KARGALAR VUSLAT GÜNÜ YEL ESER, TIĞ SAVRULUR ORTASARLI SALİH YALINIZMEZERDEKİ TARLA MUHABBET BAĞI GÖMÜRGENLİLER-1 BİR KIZ BANAEMMİ DEDİ... ŞEHİTLER ÇEŞMESİ ARILAR YÜKSEK UÇAR (!) AMAN ÇEŞME! TERAVİH OĞULCUK BİN (BİR) ÇİÇEKLİ BAHÇE EKİN İDİM, OLDUM HARMAN!.. KANGAL YÜLEMEK ONBAŞILIK SINAVI KÖY TAVUĞU ANALARIMIZ HIDIRELLEZ RAHMET YAĞIYOR GON GON GONAK! KIRMITLI KUŞ CENNETİ TANIYIN BENİ KÜLTÜRLER FESTİVALİ MUHANET DELİ HÜSEYİN YAMALI HİZMET (!) DAYİREYE GEL OĞULCUK AĞZI ALKIŞ VE DUALAR-2 OĞULCUK AĞZI ALKIŞ VE DUALAR-1 DUA SESLİ OKUMALAR ÖRTME OĞULCUK AĞZI ATASÖZLERİ CAVZITTIM SULTAN NEVRUZ ÇANAKKALEYİ DOĞRU ANLAMAK ALACAKLI SAKIN DÜŞME! AVUKAT YAŞAR KEMAL ÖLDÜ MÜ(?) LAKAPLARIMIZ EĞİTİM ŞART! BİR GÜNAHA BİN AZAP DÜNÜRCÜLER GELDİ SERMAYE HADİ ÇİFTETELLİYE... EYFELDE NAMAZ GARA GELİN DEMİ DÜMÜ GEZMELERE GİDELİM KEZİBAN HALA KARA KIŞ ŞAPGAM NİRDE? SENİN BABA GUGAS? DUT-NAME SAMED AKIL AKIL TURFANDA ARABAŞI ÇORBASI ARABAŞI ŞÖLENİ VADE YAZMIŞLAR BÜYÜKLERİMİZ KURŞUN DÖKME AVSINLAMA YAZ! DEDİ BANA EY ŞAHİN BAKIŞLIM AÇILıN KAPILAR! OCAK BİZİM KÖYÜN ÇOBANI-2 BİZİM KÖYÜN ÇOBANI-1 YOLUMUZ BİZİM GÜN BU GÜNDÜR SERTİFİKALI ÇOBAN YOLLAR AĞLIYOR İMDAT EYLE! DÖNÜŞÜM KÖPRÜLER YAPTIRDIM GELİN AĞLAYAK OTURSAM AĞLASAM GANİ ÇALIN DAVULLARI BİR ÖĞLE VAKTİ GOLSUZ DEDE VUSLAT TAKAYDIN PINARI KADER BİZİM ELİN ADAMI DERT Mİ SANA? İKRAMİYE BAĞ U BOSTAN BİZİM TALİP GÖÇÜP GİDERKEN GELDİ ÇATTI RAMAZAN DÜĞÜN VE CENAZE DİLENCİ OĞULCUKLUM GELİYOR! YAŞ DESTANI OKUMUŞ İLLERİN OĞLU AMMAN AMMAAAN...AMAN! OĞULCUĞUM HAYDİ HAYIRLISI HAYAT ÇEŞMESİ ESKİDOS TARLA GÜNÜ NİYET HAYIR! NE YAPMALI? TESCİLLİ AĞA YAZICI AHRAZ EMMİ HİNDİNAME-2 HİNDİNAME-1 BÖDÜLER DİLLERİ GUBAT HIRKAYA AĞIT YAZICI AĞ GELİN NÖRÜYORSUNUZ? BİTER Mİ BİTER GEÇTİ ÖMRÜM GÖNÜL SEVDİ YAVAŞ YÜRÜ! SUÇ MU SAYILIR? HELE Bİ ISINAK DA NACİNİN GAVIRI GELELİ GÜLMEDİM... URUM KIZI ANANIN AHI BEDDUA ŞEN OLASIN... PARAYMIŞ PARA ŞEN OLASIN İSTANBUL! EVLERİNE VARAYIM REKABET MESLEK (ZENAAT) DESTANI GORMEZ OLAYDIM KUMA ALA ÖKÜZ NİC'OLDU? RESİM ŞİFA NİYETİNE HELAL ET HAKKINI TİRYAKİNAME AMAN DOKTOR! KORKMA! SÖNMEZ... USLU KULAĞI DUYDU GÖRÜCÜ TIRAŞ SUYU UZAN EMMİM GIZI KURBAN MELEME KOYUNUM DELİ CAMIZIN SUÇU NE? DELİ CAMIZIN ETTİĞİ TIRPANI BIRAKIN Köprü SEHER YELİ DEĞİRMEN HAYIRLI OLSUN GELİN BACI BİZİM RADYO GOCA KİRAS PİRELER KİM DERDİ Kİ... TAZİR CAN CANA OLMAK BABA ÇÖP ÇEKEREK YAPTIM TEKERLEME YARIN TUTMAM ORUCU BOZULMASIN ÖKSÜZ BUZ GİBİ OLDUM Yİ CELAL ÇAVIŞ BULDOZER SOYKA OĞULCUK İŞİ DÜNÜR GELİYORLAR SALPAR SEN DE DOKSAN VER YAREBBİ ŞÜKÜR! ÇİFTLİĞİN GÖZÜ SİNEMALI YILLAR AH ŞU ÇOCUKLAR! TAKIMLAR GELECEK YOK PARA TESCİLLİ AĞA BUZAĞI YEDEĞİ VAR KEZİBAN BACI DOST BAĞININ BÜLBÜLÜ BİZİM ELLER HIDRELLEZ GÜNÜ SAFA BULDUK “TÜRKÜ SÖYLER DİLLERİMİZ” MECLİS TAKSİ NAME GELİN TARLASINDAN DA MI GEÇMEDİN ? HAYDİ ABBAS! KADER ŞAHİD-İ ZÛR YAPMA USTA CEYLAN BOYLU MİKROBA HELE FİL DEVİREN OT PAZARLIK UCUNDAN AZICIK GIRAVATLI EŞEK BİTER Mİ BİTER KESKİN SİRKE İŞ AHLAKI YOZGAT TESELLEMELERİ YOZGAT TÜRKÜLERİ BİLECE SÖYLEŞEK İDEALİNİZDEKİ MESLEK KUZULAR BİZE SÖYLER ŞIHIN KERAMETİ(!) TIRPAN TARLADA ASKIDA EKMEK KENTSEL DÖNÜŞÜM YOL,SU,TEMİZLİK TEZGAHIMI DAĞITTIM GİLABURU TURŞUSU SESİ AÇILMIŞKEN ÇIT ÇIT ÇEDENE ŞEHİR VE MEDENİYET ŞEHİR VE İNSAN ELİN ADAMI BİLİYOR Ekmek Guru Su Duru HAYDİN GİDEK MARDİN'E ZİYANKER KEDİ EBU HAYAT ULU CAMİ ASLI NERELİ? BELİNİ BERK TUT BOŞ DURMA KAR MI YAĞMIŞ? KAFA MI BIRAKTIN? BIRAKMIYORSUN Kİ DAMDA İNEK VAR DADINI GISMISSINIZ GİT ÖTE MEVLANA’nın MOLLA KASIM’ı BENZİNİ KOYUN MOLLA KASIM’lar TÜKENMEZ HANGİ KIYAMET? DEPE PACEDEN BAKIYOK BİYOLOJİ ÖĞRETMENİ(!) KAPANA DÜŞERSİN AVA GİDERKEN NEREDE KALDI ARABAŞI? KİTAP KORKUSU KİTAP KOKUSU GÖMÜCÜLER MERHABA MERSİN! BENİM KADAR OLAMAN YA.. KENDİNE İYİ BAK YOL BOZUK BOZUK KİRAZLAR ÇİÇEK AÇTI DERMAN SENDEDİR FERFANE KARAKOÇ BOĞAZLIYAN’ın NESİ? ...OLMUYO...OLMUYO! TÜRKÜLERİMİZ AĞLA SAZIM! “AY DOST” DEYİNCE BİZİM AMET (AHMET) OĞULCUĞUMA GİDİYORUM İÇİMİZ YANGIN YERİ AT YİĞİDİN KARDAŞI ASLINI BOZMA ALLAH VERİYOR İNİYNEN GOYSANA