BÜTÜNLEŞEN EVCİLER

Başlığımız bir kitabın adı. Yazarı bir öğretmen. Ahmet Demirer. Kitap 2005 yılında basılmış. Tam tamına 288 sayfa. Hem de büyük boy.
Evciler’i anladık da “Bütünleşen”i ne oluyor? Şu oluyor: Evciler, Çayıralan’ın küçük bir köyü. Doksanlı yıllarda bu küçük köy etrafındaki köylerle birleşip bütünleşmiş. Bu bütünleşmeden Evciler Belediyesi doğmuş.

Eğitimci, araştırmacı yazar Ahmet Demirer Bütünleşen Evciler’in öyküsünü uzun uzun anlatmış. Kitabı incelerseniz Çukurören, Gülderesi, Karaazap ve Evciler’in bütünleşme hikayesini en ince ayrıntısına kadar görürsünüz. Diyor ki Ahmet Demirer önsözde: “Bu kitapta Evciler adlı sade kasabanın gerçek hikayesini anlatmak istiyorum. Sıradan bir Anadolu kasabası olan Evciler’in kültürünün unutulmaması gerekiyor.”

Bu nasıl olacak? Yöntemini koymuş Demirer: “Amacım ortaya belge koymak, geçmişe ışık tutmak. Unutulmaya başlanan adet,töre ve yaşantıları, anıları bilinsinler amacıyla kayda geçirmek...”

Ah! Ah!.. Burada birleştiğimiz noktalar var Ahmet Demirer’le. Ben de doğup büyüdüğüm,ekmeğini yiyip suyunu içtiğim,havasını soluduğum köyümün hafızasını kayda geçirmek istiyorum. Bunun gayreti içindeyim. Gayret bizden Tevfik yüce Mevla’dan...

Bütünleşen Evciler’de Dursun Şahingöz’ün bir şiiri benim dikkatimi çekti. Şiirde kuruluşundan 2000’e Evciler’de olanlar, olmayanlar iğneli bir dille anlatılıyor. Bazı dörtlüklerini yazayım:
.
“Yıllar geçti 2000’e ulaştı
Evciler’e neler geldi gördün mü
Kimi olur-olmaz diye dalaştı
Bir de belediye olduk gördün mü
.
Dozer geldi sağda solda harlıyor
Çekemeyen olmaz diye zorluyor
Okul bitti güneş gibi parlıyor
Talebeler geldi doldu gördün mü
.
Kimden almışlar ki böyle akılı
Çekemeyen varmış yolu, okulu
Çatal deynek şorda, heybe asılı
Dilenciler adam oldu gördün mü
.
Beni soranlara selam eyleyin
Böyle köye daha neler söyleyim
Akıllının kapısında köleyim
Cahiller gaflete daldı gördün mü”
.
Evciler ve yöredeki ilk’lerden söz ediliyor kitapta. İlk elektrik,ilk traktör, ilk televizyon,ilk radyo, ilk öğretmen... Hah Evciler’in ilk öğretmeni Ahmet Demirer. Bunu burada belirteyim. İlk radyoyla ilgili bir notum var. Onu da ilginize sunayım:
“Kurtderesi’nden Değirmencinin oğlu Hasan Şahingöz bataryalı bir radyo aldı. Kıbrıs haberlerini o duyururdu. Haber zamanı radyo köy meydanına getirilir, haber sonrası eve götürülürdü. Şayet haberlerin hemen arkasında türküler varsa biraz daha bekletilirdi.”

Kitapta maniler, bilmeceler, batıl inanışlar,beddualar,anlatı ve nükteler,düğün gelenekleri bir bir sıralanmış. “Unuttuklarımız”da dedelik, yol kardeşliği,kirvelik, koç katımı ve oda hayatından bahsedilmiş. Bilmecelerden bir örnek vereyim:
“Angara’da süt bişer
Kokusu buruya düşer”
Bildiniz mi nedir bu? Bilemediyseniz ben söyleyeyim: Mektup’tur efendim.

Bir de nükte alalım: “Ortaköy’den Hüseyin Uluer (Lülük Baba) köye elektrik gelmesiyle eve bir televizyon alır. Akşam evde çocuklarıyla televizyon izlerken hiç televizyon görmeyen anası içeri girer. Gelen kutuya (televizyona) bakar. Bir de ne görsün? Kutunun içinde bir sürü adam. Bu kalabalığı gören kadıncağız bir torunlarına, bir kutunun içindekilere bakar. Oğlu Hüseyin’e çıkışır:
-Oğlum! Sen gendi çocuklarını doyurdun da bunnar mı galdı?”
.
Evciler yurt içine ve yurt dışına göç veren bir belde. Kitapta Ankara, İstanbul,İzmir, Kayseri ve Mersin’de yaşayan Evcililer ad ve soyadlarıyla sıralanmış. Yurt dışında Almanya,Avusturya,Hollanda ve Fransa’daki Evcililer de...

Ahmet Demirer, Türkiye’de 21 yerleşim merkezinin Evciler adını taşıdığını saptamış. Ayrıca Evci ve Evcili adında 15 yerleşim birimini kayda geçirmiş. Yani Türkiye’de 36 tane Evci, Evcili, Evciler adında köy ve belde var. Bunlar hangi ile, ilçeye bağlı? Kitapta tek tek belirtilmiş.

Son Söz’de amacını şöyle dile getirmiş Ahmet Demirer: “Evciler için bir ağaç diktik. Bir çivi çaktık. Amacım yeni nesle kültürel bir miras bırakabilmek.”

Ahmet Demirer aynı zamanda Evciler’de iki dönem belediye başkanlığı yaptı. Belediye meclisi, kitabın basım masraflarının belediye bütçesinden karşılanmasını karara bağladı. Lakin Ahmet Demirer bunu kabul etmedi. Kitabın baskı giderlerini kendisi ödedi.
Eğitimci,yazar ve idareci Ahmet Demirer’in Evciler’e çok hizmetleri oldu. Bu hizmetlerin en başında bu Bütünleşen Evciler gelir. Adı bu kitapla yaşayacak, ölümsüzleşecektir Ahmet Demirer.

04.12.2015