KITLIK DESTANI

Şarkışlalı Aşık Serdari. Fakrü zaruretin, yokluğun yoksulluğun sarmalında geçen bir ömür. Serdari’nin çok bilinen bir şiiri var. Bu bir destan. Kıtlık destanı. Çileli ömrünün bir fotoğrafı Serdari’nin.
.
Bu destanı yazacağım. Önce Aşık Serdari kimdir? Bu hususta bilgi vereyim. Aşık Serdari, aşıklar diyarı Sivas’ın Şarkışla ilçesindendir. Kayalıyokuş Mahallesi doğumludur. Doğum tarihi 1833. Yoksul bir aileye mensuptur. Asıl adı Hacı’dır.
.
Küçük yaşta Hacı, hem annesini hem de babasını kaybetti. Anadan öksüz, babadan yetim kaldı. Amcalarının, akrabalarının yanında bir sığıntı gibi hayata tutunmaya çalıştı. Ana yok, baba yok. Aile terbiyesini kim verecek? Hacı biraz şımarık, biraz hiperaktif... Şımartılıyor da. Hani düz duvara tırmanıyor. Bu uçarılığına göz yumuluyor. Ne de olsa öksüz ve yetim bir çocuk.
.
Hacı bir gün eşekten düştü. Sol kolu kırıldı. Sınıkçıya götürdüler. Sınıkçı kırıktan çıkıktan anlayan halk hekimi canım. Peki neden doktora götürmediler Hacı’yı? Hacı sahipsiz. Kim, kime ucuz? Elin evladı, ile (ele) ucuz kardeşim. Akraba da olsa...
.
Hem doktora gitmek için para gerek. Para da yok. O zaman tutacaksın sınıkçının yolunu. Öyle yaptılar. Sınıkçı kırık kolu bir iyice sardı. Hacı’nın hareket etmemesi lazım. Kolunun iyileşmesi için bu şart...
.
Hacı hiç aldırmadı. Bağlasan duracak değil. Hal böyle olunca kırık kolu tutmadı. Günden güne kötüleşti. Kangren olacak. Kolu saran sınıkçı, sol kolu dirseğin biraz altından testereyle kesti. Hacı yaramazlığı yüzünden sol kolundan oldu. Kolundan oldu, bir lakap kazandı. Artık Hacı’ya “Çolak Hacı” demeye başladılar. Hacı buna isyan etti:
-Ben çolak değalim. Golum yok, golsuzum... dedi Hacı.

.
Günden güne Hacı büyüdü, delikanlı oldu. Yakışıklı, güçlü kuvvetli. Taşı sıksa suyunu çıkaracak derecede... Çok atak, gözü pek, sözünü sakınmaz bir delikanlı. Çolak Hacı düğünlerde, şenliklerde şölenlerde aşıklarla birlikteydi. Odalarda, kahvelerde onları can kulağıyla dinliyordu. Sesi çok güzeldi. Güçlü bir hafızası vardı. Onlardan hafızasına kaydettiği koşmaları, türküleri kendisi de söylemeye başladı. Öyle bir zaman oldu ki kendisi de aşıklar gibi düzüp koştu. İşte o demden sonra “Serdari” dediler Çolak Hacı’ya.
.
Serdari burda dursun. Biz haberi Çolak Hacı’dan verek:

.
Çolak Hacı’nın babadan kalma bir iki parça tarlası var. Ekip biçiyor. “Ekmesi neyse de nasıl biçiyor?” dediğinizi duyar gibiyim. Sol koluna meşin bir kolçak yaptırdı Hacı. Bunu takıyordu koluna. Kolcağın kayışını tırpanın sapına iyice bağlıyordu. Sağ eliyle de elceği kavrayıp öyle bir biçme biçiyordu ki görenler parmağını ısırıyordu. Hem de en büyük tırpanı kullanıyordu. On numara tırpanıyla günlüğe gidiyordu. Ekin günlüğüne. Diğer günlükçülerin dört katı alıyordu ücreti. Neden? Çünkü güçlü kuvvetli. Fazla yer biçiyor. Temiz biçiyor. Ürünü döküp saçmıyor. Tırpan çalmadaki becerisi halk arasında “Çolak Hacı tırpanı, Çolak Hacı sıyrımı, Çolak Hacı çekici” gibi tabirlerle anılır oldu.
.
Yıl 1887. Öyle bir kıtlık var ki millet meteliğe kurşun atıyor. O yıl sefil ireşberin dünyası karardı. Rençber Çolak Hacı, Serdari kimliğiyle o tabloyu dille tarif eyledi. Kıtlık destanında Serdari, bu sefaleti anlattı. Hem de öyle bir anlattı ki... Şimdi Kıtlık destanına bir göz atma vaktidir:
.
Nesini söyleyim canım efendim
Gayrı düzen tutmaz telimiz bizim
Arzuhal eylesem deftere sığmaz
Omuzdan kesilmiş kolumuz bizim
.
Sefil ireşberin tebdili şaştı
Borç kemalin buldu boyundan aştı
İntikal parası binleri geçti
Dahi doğrulamaz belimiz bizim
.
Ehl-i fukaranın yüzü soğuktur
Yıl perhizi tutmuş içi kovuktur
İneği davarı iki tavuktur
Bundan gayrı yoktur malımız bizim
.
Çok dilek diledim kabul olmadı
Şu yalan dünyada yüzüm gülmedi
Hiç kimseye emniyetim kalmadı
Açılmadan soldu gülümüz bizim
.
Şu yalan dünyada hoş olamadım
Borçludan bir kere baş alamadım
Şu küçük öküze eş bulamadım
Söylemeden aciz dilimiz bizim
.
Zenginin sözüne beli diyorlar
Fukara söylerse deli diyorlar
Zamane şeyhine veli diyorlar
Gittikçe çoğalır delimiz bizim
.
Fukara halını kimse sormuyor
Ehl-i diyanetin yüzü gülmüyor
Padişah sikkesi selam vermiyor
Kefensiz kalacak ölümüz bizim
.
Evlat da babanın sözün tutmuyor
Açım diye çift sürmeye gitmiyor
Uşaklar çoğaldı ekmek yetmiyor
Başımıza bela dölümüz bizim
.
Reçberin sanatı bir arpa tahıl
Havasın bulmazsa bitmiyor pahıl
Tecelli olmazsa neylesin akıl
Hep yokuşa sarar yolumuz bizim
.
Sekiz ay kışımız dört ay yazımız
Açlığından telef oldu bazımız
Kasım demeden buz tutar özümüz
Mayısta çözülür gölümüz bizim
.
Tahsildarlar çıkmış köyleri gezer
Elinde kamçısı fakiri ezer
Döşeği yorganı mezatta gezer
Hasırdan serilir çulumuz bizim
.
Zenginin yediği baklava börek
Kahvaltıda eder keteli çörek
Fukaraya sordum size ne gerek?
Düğürcük çorbası balımız bizim
.
Bir aşka geldik de biz bunu dedik
Üç yüz üç senesi bir sille yedik
Her nereye varsan sahipsiz gedik
Kime arz olacak halımız bizim
.
Açlıktan benzimiz sarardı soldu
Ağlamaktan gözümüze kan doldu
Üç yüz üç senesi bir afet oldu
Dördü bir okkadır dolumuz bizim
.
Her daim doğrudur aşığın sözü
Kör olsun düşmanın görmesin gözü
Bir parça seyredi istibdat sözü
Geçer mi düşmandan kinimiz bizim
.
Açılmadı ikbâlimiz bahtımız
Şen olsun İstanbul pâyitahtımız
Tevellüt ellidir geçti vaktimiz
Nöbetin gözlüyor salımız bizim
.
Serdari halimiz böyle n’olacak
Kısa çöp uzundan hakkın alacak
Mamurlar yıkılıp viran olacak
Akibet dağılır ilimiz bizim.
.
Serdari’ye devam edeceğiz dostlar. Şimdilik bu kadar yeter. İzninizle...
14.04.2017