KUMA

Kökeni tam belli değil kuma’nın. Moğolca “cariye”den geldiği sanılıyor.Aynı erkekle evli iki kadının birbirine göre ismi manasına.

Kuma’nın filmi bile yapıldı. Umut Dağ’ın yönettiği 2012 tarihli drama filminde Nihal Kodaş,Begüm Akkaya,Vedat Erincan ve Merve Çevik rol aldılar.Birkaç cümleyle özetlersek filmin konusu şöyle: “Ayşe Viyana’ya gelin (kuma) gider.Büyük hanım Fatma razı bu evliliğe.Çünkü hasta.Lakin Fatma’nın iki kızı hemen hemen yaşıtları olan Ayşe gelini,analık olarak istemezler.Ama...”

Filmin sonunu merak edenler tamamını izlesinler bir zahmet.

Bu arada bir istatistikten de kısaca bahsetmeliyim. Şanlıurfa’nın merkeze bağlı Bakırtaş köyünün nüfusu 1200. Evli çiftelerin sayısı 240. Köyün evli erkeklerinin ຦'si 2-3 evlilik yapmış. Yurdumuzda en çok iki evli olan köy, bu Bakırtaş köyü.

Eskiden bizim Oğulcuk’ta da iki evlilik yaygındı. Şimdi iki evli kimse yok köyümüzde, diyecektim Topal’ın oğlu Gani geldi hatırıma. Bir tek o var iki evli. Eskilerden en başta babam...Bir,iki,üç evlilik yapmıştı. Son evlendiği Firdez ana. Anamın kuması. Babam genç yaşta ölünce anamla “bacı” oldular. “Kuma”lık bir yana uzun yıllar birlikte yaşadılar aynı evde. Aynı sofrada yediler,aynı kaptan su içtiler. Zaten Firdez ana “Bacı” derdi anamıza. Anam Firdez ana gelmeden sofraya oturmazdı:

“Nirde galdı Firdez? Çağırın da şu ekmağimizi yiyek...”derdi.

“Başka kim vardı iki evli?” derseniz Mevlit emmiyi (Gara Mövlüt), Etem emmiyi (Gara Etem),Dadal Hasan’ı, Hakkı emmiyi (Kel Hakkı), Cemal Efendi’yi, bir de dayım Gara Osman’ın Etem’i sayabilirim. Etem dayım eşi Fadime’yi kaybedince yıkıldı adeta. Dayım “Fadime’m” türküsü çığırdı bir zaman. O türküyü yeri geldi yazayım:

“Fadime’m süslü gezer Fadime’m
Ayağı mesli gezer Fadime’m
Canlar yakan Fadime’m

Fadime’msin benimsin Fadime’m
Ciğerimsin canımsın Fadime’m
Evler yıkan Fadime’m

Su başında ağlama Fadime’m
Ciğerimi dağlama Fadime’m
Mecnun bakan Fadime’m”

Yavruları Şıkkız,Dülber ve Yahya anasız kaldı. Müncübe bacıya nikah attı dayım. Mal maşat hatırına. Daha sonra da Sultan bacıyı gelin getirdi Kuruhüyük’ten. Sultan gelin de dayımın kızı Şıkkız bacıyla hemen hemen aynı yaşta. Evladı sayılır.

Dayım Müncübe bacıyla nikahlı ama evi ayrı yolu sapa. Zaman zaman geliyor dayımın evine.Sultan bacı istemiyor. Ses de çıkarmıyor. Bir gün Müncübe bacı çıkışıyor kumasına:

“Neden herife bakmıyorsunuz?” diye.

Bunu diyen sen misin? Sultan bacıyla,Dülber abla alıyorlar ele Müncübe bacıyı. Öyle bir dövüyorlar ki gayri kalsın. Hatta Müncübe bacının bir gelep saçı Dülber bacının elinde kalıyor.

Dayım bu olayı görmezlikten geldi. Hiç üstünde durmadı.Zaten ondan sonra Müncübe bacı Sultan gelinin evini unuttu. Semtinden bile geçmedi.

05.12.2013