OĞULCUK AĞZI ATASÖZLERİ

Oğulcuk’ta ve komşu köyler Belören, Gürden, Devecipınar, Yazıçepni, Karakoç’ta kullanılan atasözlerini aşağıya sıraladım. Bu sıralamayı yaparken atasözlerini bizim yöredeki özgün söylenişiyle aktarmaya çalıştım. Bunlar benim saptayabildiklerim. Unuttuğum, bilmediğim atasözleri de olabilir. Bu hususta yardımcı olacak dostlar bana ulaşırsa sevinirim. Lafı fazla uzatmayayım. Gelelim atasözlerine:

Abdalın garnı doyunca gozü yolda olurumuş.

Ağır otur, batman gotür.

Akılsız başın cezasını sifil (sefil) daban çeker.

Akıllı evladın var malı niden, akılsız evladın var gine malı niden...

Akıllı saygı sayanaca deli oğlunu evermiş.

Alan razı, viren razı. Arada gezen cıngıl tazı.

Anandan evel ahıra girme.

Anasına bak, gızını al.

Asıl azmaz, bal kokmaz. Kokarsa da yağ kokar.

Aş da zabanan (sabahleyin), iş de zabanan.

Aş var, yumul düş. İş var, hemen sıvış.

At sahabına gore kişner.

Ateş düşdüğü yiri yakar.

Ayağını sıcak dut, başını serin. Düşünme derin...

Bağa bak üzüm ossun. Yimiye yüzün ossun.

Bedava sirke baldan datlı.

Bekara boşamak golay.

Besle gargayı, oysun gozünü.

Bi abam var atarım, nirde ossa yatarım.

Bi dala basan, bin dal ığralanır.

Bitli paklanın kor(kör) alıcısı olur.

Bok al, bok sat; bok oğlu boka muhtaç olma.

Buyurulmadık yumucu puşt olan dutar.

Cingan cingana çatmazsa gasnak buvaza geşmez.

Çabalayan gider çifte.

Çaya varmadan çemrenme.

Dek duranın devesi ölmez.

Deli deliyi gorünce diynağıni saklar.

Dırnağın (tırnak) varısa başını gaşı. Kimseden kimseye fayda yoğumuş.

Dime, duyma.

Dişini gosderen it ıssırmaz.

Düğun olur gelininen guvağ sevinir. Yanı sıra dört deli sevinir.

Eceli gelen it cami duvarına siyer.

Eğri oturak, doğru gonuşak.

El eli yur, iki el de bi yüzü...

Eliyin hamırıynan irkek işine garışma.

Elin işlerse ağzın gevişler (gıvışlar).

El öpmeynen dodak pis olmaz.

Emanetin bağrı yuha olur.

Er lağabıynan anılır.

Esgisi olmayanın yinisi olmaz.

Eşşağine gücü yitmiyen semerini düver.

Eşşek eşşaği öndüşlü gaşır.

Fıkaranın şaşgını, biyaz giyer gış günü.

Gapını kitle, gomşunu hırsız dutma.

Gasap sevdiği deriyi yire çalar.

Gasabın yağı çok olursa gotüne, başına sürer.

Gardaş gardaşı atar, yar başında dutar.

Garip guşun yuvasını Allah yapar.

Gatıranı gaynadırsan olur mu şeker? Cinsi batasıca cinsine çeker.

Gavırın ekmağıni yiyen gavırın gılıcını çalar.

Gayret dayıya düşdü.

Gazanırsan dost gazan. Duşmanı anan da doğurur.

Gelin olduk da kele kele dimemiz galdı.

Gendi gozündeki hizeni gormez. İlin gozündeki saman çöpünü gorür.

Gezen tavık dırnağında bok getirir.

Gırığa guvenen ersiz galır.

Gırık bana boğön (bugün) lazım, yarine gocam da gelir.

Gızını döğmiyen dizini düver (!)

Gızını seven gocaya virmez. Oğlunu seven hocaya virmez.

Gol (göl) yirinde gum eğsik olmaz.

Gomşudan bulgur dişirir, gırığa pilav bişirir.

Gonül düşmüş bi boka; o da mis gibi koka.

Gonül umduğu yire kuser.

Gork aprilin beşinden, camızı ayırır işinden.

Goyunu olan gurdu gorür.

Gozelin aşı tiz bişer. İki gaynar bi coşar.

Gurkun cücuğu guzün sayılır.

Gursak gavırgasını isder.

Guru soğütden düdük gavlamaz.

Gurt goyunun bahalı olduğunu bilmez.

Halçalı gelin pençeli oğlan doğurur.

Hasda yatan ölmez. Vadesi yiten ölür.

Haydan gelen huya gider. Silden gelen suya gider.

Hazıra dağ dayanmaz.

Her guşun eti yinmez.

Herkeş gazancını yise, abdal acından ölür.

Herkeş sakız çiğner. Amma Kurt gızı dadını çıkarır.

Huylu huyundan vaz geçmez.

İlden gelen öğün olmaz. O da vaktında bulunmaz.

İl (el) ilin aynası.

İl ilin eşşağini türkü çığırarak arar.

İsdenmiyen aş, ya garın ağrıdır; ya baş...

İş başa düştü.

İt ite buyurur, it de guyruğuna...

İtin hatırı yoğusa sahabının da mı yok?

İt ürür, kervan yürür.

İt bile rağbete dolanır.

İte dalanma. Çalıyı dolan.

İti an. Diynağani hazırla.

İtin ayağını daşdan mı esirgiyon?

Kopeksiz koy (köy) buldun da diyneksiz geziyon.

Kor (kör) Allah’a nasıl bakarsa Allah da kore öyle bakar.

Kotü gabag döll’ olur.

Lafını bil de gonuş.

Lağlek benim neden gomşum? Yazın gelir, gışın gider.

Mardın (mart) çiçaği çuvala girmez.

Misafirin şaşgını ev sahabını ağırlar.

Ne gapıyı basdırır, ne gırığı kusdürür.

Ne isdiyon bacından? Bacın da ölüyo acından.

Ne virin elininen, o gider senininen.

O gader gusur gadı gızında da bulunur.

Oğlan anasını, inek danasını bilir.

Oğlan yir oyuna gider, çoban yir goyuna gider.

Oğsüz (öksüz) oğlanın etağıne gavırga goymuşlar: “Çuküm yandı!” diyi bağarmış.

Okuzüm böyük ossun da çifte gitmesse gitmesin.

Okuzüm öldü, gağnım sındı.

Okuzümüz öldü, ortaklığımız bozuldu....

Olacak oğlak bokundan bell’ olur.

Oturduğu ahır sekisi, çığırdığı İsdambul (İstanbul) türkusü.

Ölüye giden ağlar. Düğune giden oynar.

Papaz her zaman pilav yimez.

Sağ gozün sol goze faydası yok.

Sağır duymaz, uydurur.

Sahapsız goyunu gurt gapar.

Samanlıklar saray oldu. Gelinlikler golay oldu.

Sanki hacı emmini eşşağa bindirdin, ayakları yirde sürütleniyo...

Sen ağa, ben ağa. Bu ineği kim sağa?

Sen ivme, işin ivsin.

Sen dilkiysen (tilki) ben de guyruğuyum.

Sıpalı eşşek yığın dağıdır.

Sil gider, gum galır.

Size varak gonak goçek. Bize gelek yiyek içek.

Sirkesini sarımsağını hisap iden paçayı içemez.

Suçu gelin itmişler. Kimse guvağı olmamış.

Suyun durgun akanı, iysanın (insan) yire bakanı.

Tarlanın daşlısı, avradın galem gaşlısı.

Ulu sözü dutmayan ulu yollarda galır.

Ucuz etin yahnisi yinmez.

Vakitsiz öten horuzun başını keserler.

Vardığın yir korüse bi gözünü gırpa geç.

Varını viren utanmamış.

Varlık sevişdirir. Yokluk doğuşdürür.

Yal yiyen it yüzünden belli olur.

Yağınan yavşan yinir.

Yananın ossun da yanmazsa yanmasın.

Yavız itin yarası eğsik olmaz.

Yazın boku, gışa gatık.

Yazın yağışı, erinen avradın doğuşü.

Yazın yatdı, guzün büvelek dutdu.

Yazın yaşa, gışın daşa oturma.

Yılanın sevmediği ot deliğinin ağzında biter.

Yirine (yerine) düşmeyen gozel, yirini yirini gezer.

Yitik bulununca emek zay olmaz.

Yitik bulununca yirini (yerini) bilen çuvalır.

Yiyen ağız utanır.

Yolcu yolunda gerek.

Yürük at yimini gendi artırır.

Zenginin malı züğurdün çenesini yorar.

25.03.2015