Klişelerden uzak” Abbas Sayar’ın doğumunun 85.yılı

Avrupa kültüründen bize gelen “nevzuhur” âdetlerden biri de “doğum günü” partileri ve kutlamalarıdır. Gel gör ki Anadolu insanı doğum tarihini “gün, ay, yıl” hesabıyla pek bilmez. Onun belleğinde “döngüsel takvim” vardır ve örneğin, kimi “ben sabaha karşı doğmuşum” kimi “ben kuşluk vakti doğmuşum” diye gün içerisindeki doğum ânını saatini bilir. Veya biri size “ben Salı günü doğmuşum”, öteki “ben Cuma günü” doğmuşum diyebilir. Çoğu zaman da Cuma günü doğanın adı Cuma, Kadir Gecesi doğanın adı Kadir, Bayram günü doğanın adı Bayram olur... Kimi de doğum tarihini “karakışta doğmuşum, “gücükte doğmuşum”, “bağlar bozulurken doğmuşum” , “ırgatlık işlenirken doğmuşum” “ saplar çekilirken doğmuşum” diye söyler. Yıl içinse “büyük kıtlıktan üç yıl önce doğmuşum” veya “büyük savaştan 7 yıl önce doğmuşum” gibi ifadelerle karşılaşabilirsiniz. Ama babalarının analarının doğum gününü kutlamak isteyen gençlere bu bilgiler hiç yardım etmez. “İyi de baba, sen hangi yılın hangi ayında ve hangi gününde doğdun?” sorusu hep cevapsız kalır. Çünkü, baba “ırgatlık işlenirken” doğmuşum der ama nüfus cüzdanının “doğum tarihi” hanesinde örneğin “01/01/ 1923” yazabilir.
Acaba Abbas Sayar’ın gerçek doğum tarihi de böyle midir bilmiyorum ama onun doğum tarihi nüfus kaydına göre 21 Mart 1923. Bu doğum tarihi için Anadolu’daki sözlü kültür kalıbıyla söyleyecek olursak “ Abbas Sayar gün olarak Nevruz’da yıl olarak Cumhuriyet kurulurken” doğmuştur.
Abbas Sayar’ın kimliği, kişiliği, Yozgat için taşıdığı anlam ve değer öncelikle onun “Yozgat Var Yozgatlı Yok” yazı dizisinden çıkarılabilir. Onun bu alandaki en iyi ve “hayırhah” takipçilerinden Osman Hakan Kiracı, onun bu cephesini Yozgat Gazetesindeki köşesinde sıklıkla ve başarıyla bize anlatıyor.
Ama onun yazdığı edebi eserlerle ve özellikle romanlarla Türkiye’de uyandırdığı akis, bu alanda çalışan Yozgat’taki bilim insanlarının ve roman incelemecilerinin dikkatini çekmiyor ne yazık ki...
Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü, Prof. Talât S. Halman’ın başkanlığında özellikle hikaye ve roman eleştirisi alanında son yıllarda yetkin bir edebiyat ekolü olarak ortaya çıktı. Burada, bir çok üniversitenin ihmal ettiği yazarlar ve şairler yeniden ele alındı yeni eleştiri teknikleriyle haklarında ciddi tezler yazıldı. Bunlardan biri de Abbas Sayar oldu.
Prof. Dr. Talât S. Halman’ın danışmanlığında Sevil Tomur’un hazırladığı Klişelerden Uzak Bir Köy romancısı: Abbas Sayar adlı Yüksek Lisans Tezi bu tür çalışmalardan biridir. Türkiye’nin ilk Kültür Bakanı, Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü’nün kurucusu Prof. Halman’ın engin akademik deneyimi ile genç bir araştırmacı ve eleştirmenin enerjisinin ürünü olarak orta çıkan bu tezden “Abbas Sayar’ın ne denli kendine özgü bir insan ve yazar” olduğunu bir kez daha görmüş oluyoruz. Nitekim onun bu özelliği tezin adına da damgasını vurmuş: “Klişelerden uzak”. Sevil Tomur’un tezinden Sayar’ın klişelerden uzaklığını vurgulayan bir cümlesini alıntılamak istiyorum: Bir taraftan yazarın yapıtları köy edebiyatı kategorisinde sınıflandırılabilir; öte yandan yazar romancılık anlayışıyla diğer köy edebiyatçılarından ayrılır. Küçük bir hatırlatma: meraklıları, yayımlanmamış tezleri, cesurca ve cömertçe okurun hizmetine sunan Bilkent Üniversitesi Türk Edebiyatı Bölümü’nün Internet sitesini ziyaret ederek tezin tamamını okuyabilir.
Bir çok kimsenin küçük de olsa bir “grup” yaratıp, o grubu “güruh”a dönüştürüp güç ve rant elde etmeye çalıştığı bireysizlik ikliminde -hele onlarca yıl öncenin Yozgat’ında- hem hayatta hem sanatta “kendi” olmaya çalışmak ve bunu başarmak... Sanırım Abbas Sayar’ın model alınacak en önemli niteliklerinden biri bu olsa gerek.
Doğumunun 85. yılında yeteri kadar hatırlamadığımızı düşündüğüm Abbas Sayar’ın 12 Ağustos 1999’da aramızdan ayrıldığını unutmayıp, gelecek yıl “Ölümünün 10. Yılı” münasebetiyle hem Yozgat yöneticileri hem de Bozok Üniversitesi olarak mutlaka bir şeyler yapalım.

Tarih : 06.11.2008