Bilindiği üzere, Türkiye’de 15 yeni üniversite kurulması kararı, TBMM’nin ilgili komisyonlarında görüşüldü ve kabul edildi. Bu görüşmeler sırasında, Yozgat’ta kurulacak olan üniversitenin adının “Bozok” olması da benimsendi. 1922 yılında il adı Bozok’un, Yozgat yapılmasından sonra resmi literatürde yer almayan, ancak fiziki haritalarda “Bozok Yaylası” ifadesinde yaşayan tarihi bir ad yeniden Yozgat’tın resmi literatürüne dönmüş oldu. Gerek Yozgat’ta üniversite kurulmasının alt yapısını, gerekse üniversite kurulmasının yasal süreçleri oluşturanları, gerekse üniversiteye Bozok adının verilmesini sağlayanları kutlamak ve hep şükranla anmak gerek.
Bozok adı, Kaşgarlı Mahmud’un 11. yüzyılda yazdığı Divanü Lügat’it-Türk adlı sözlükte geçer. Kaşgarlı’nın, Türkçe’nin Arapça’dan daha güçlü bir dil olduğunu kanıtlamak için yazdığını söylediği bu sözlükte Türk kültürünün bir çok hazinesi bulunmaktadır. Bunlardan biri de sözlükte Türkmen maddesinin açıklanması sırasında yer alan Şu Destanı’dır. Destanın konusu Makedonyalı Büyük İskender’in Asya seferidir. M.Ö. 4. yüzyıla tarihlenen bu sefer sırasında 22 Oğuz boyu ve bunlara katılan iki Kalaç boyunun, doğuya çekilen Şu’dan ayrılarak yerlerinde kalmaları ve daha sonra batıya yönelmeleri hikaye edilmektedir. Kaşgarlı, 22 Oğuz boyunun her birinin adlarını ve damgalarını vermektedir.
13. yüzyılda Uygur harfleriyle yazıya geçirilen Oğuz Kağan Destanı, Kaşgarlı Mahmud’un tarih kayıtlarını biraz daha mitolojik alana çekmektedir. Destana göre, Oğuz ormanda gezerken gökten inen bir ışık ve içinde güzel bir kız görür. Oğuz bu kızı beğenir ve onunla evlenir. Bu evlilikten üç oğlu olur. Bunların adı, Gün-Han, Ay-Han ve Yıldız-Han’dır. Günlerden bir gün Oğuz yine ormanda gezerken bir ağacın üzerine gökten bir ışık geldiğini ve ağacın kovuğunda da güzel bir kızın olduğunu görür. Oğuz, bu kızı da beğenir ve onunla da evlenir. Bu evlilikten de Gök-Han, Dağ-Han ve Deniz-Han adlarını verdiği üç oğlu daha olur. Aradan yıllar geçen, Oğuz Kağan yaşlanır ve ülkesini oğulları arasında paylaştırır. Bu paylaşımı eline aldığı ok ve yayla gerçekleştirir. Altın yayla altın oku uzaklara fırlatır ve oğullarının bulup getirmesini söyler. Gün, Ay ve Yıldız, altın yayı bulup gelirler. Oğuz, yayı üçe böler ve her pir parçayı birine verir. Siz yay gibi merkezde olun, dört bir yana ok salın, sizin adınız “BOZ OK” olsun der. Gök, Dağ ve Deniz ise altın oku bulurlar. Oğuz oku da üçe böler ve her bir parçayı birine verir. Sizin adınız da “ÜÇ OK” olsun, siz hep sınır boylarında bulunun ağabeylerinize uç beyliği yapın der. Oğuz adının “z” ile ikili çokluk yapıldığı (göz, diz, omuz gibi) ve “ok”tan geldiğini söyleyen dil tarihçilerinin olduğunu ve Oğur biçimli yazımının M.Ö. Çin yıllıklarında yer aldığını da hatırlayalım.
14. yüzyılın ilk yıllarında yazdığı Cami’üt-Tevarih adlı eserinde Reşideddün, 24 Oğuz boyunun “Boz-Oklar” ve “Üç-Oklar” olarak ikiye ayrıldığını belirtir. Buna göre Bozoklar, Kayı, Bayat, Alka-Evli, Kara-evli, Yazır, Döğer, Dodurga, Yaparlı, Afşar, Kızık, Beğdili, Karkın, Üçoklar ise, Bayındır, Peçene, Çavuldur, Çepni, Salur, Eymür, Alayuntlu, Yüreğir, İğdir, Büğdüz, Yıva, Kınık. Bugün Anadolu’nun bir çok bölgesinde gördüğümüz bu adlar, Göktürk anıtlarından Anadolu köy adlarına uzanan bir Oğuz damgası, Oğuz tarihi ve Oğuz varlığıdır.
Oğuz’un ve Oğuzların destanlaşan tarihi veya tarih gibi kabul edilen destan ve mitolojileri, bilimin ve sanatın yeri kadar ilgisini çekmemiştir. Tarihin bir çok önemli mahramanı dünya sinemalarının konusu olurken, Oğuz Kağan Destanı işlenmemiştir. Oğuz Kağan’ın çocuklarının destanı olan Dede Korkut Boyları, bilim ve sanat dünyasından yeterli ilgiyi görmemiştir.
Sözün özü, Yozgat, “Bozok Üniversitesi” adıyla, Çin yıllıklarındaki “Ogur”dan, İlteriş Kağan’ın savaştığı “Oğuzlar”a ve oradan Müslümanlaştıktan sonra Türkmen olarak da anılan bir büyük Türk grubunun tarih ve kültür varlığının en önemli simgelerinden birini almıştır.
Bundan sonra Yozgat’a düşen şey, “Bozok”u evrensel bilimin, sanatın ve kültürün merkezi haline getirme yolunda çaba harcamaktır.
Hayırlı olsun.
Tarih : 27.12.2005
Bozok adı, Kaşgarlı Mahmud’un 11. yüzyılda yazdığı Divanü Lügat’it-Türk adlı sözlükte geçer. Kaşgarlı’nın, Türkçe’nin Arapça’dan daha güçlü bir dil olduğunu kanıtlamak için yazdığını söylediği bu sözlükte Türk kültürünün bir çok hazinesi bulunmaktadır. Bunlardan biri de sözlükte Türkmen maddesinin açıklanması sırasında yer alan Şu Destanı’dır. Destanın konusu Makedonyalı Büyük İskender’in Asya seferidir. M.Ö. 4. yüzyıla tarihlenen bu sefer sırasında 22 Oğuz boyu ve bunlara katılan iki Kalaç boyunun, doğuya çekilen Şu’dan ayrılarak yerlerinde kalmaları ve daha sonra batıya yönelmeleri hikaye edilmektedir. Kaşgarlı, 22 Oğuz boyunun her birinin adlarını ve damgalarını vermektedir.
13. yüzyılda Uygur harfleriyle yazıya geçirilen Oğuz Kağan Destanı, Kaşgarlı Mahmud’un tarih kayıtlarını biraz daha mitolojik alana çekmektedir. Destana göre, Oğuz ormanda gezerken gökten inen bir ışık ve içinde güzel bir kız görür. Oğuz bu kızı beğenir ve onunla evlenir. Bu evlilikten üç oğlu olur. Bunların adı, Gün-Han, Ay-Han ve Yıldız-Han’dır. Günlerden bir gün Oğuz yine ormanda gezerken bir ağacın üzerine gökten bir ışık geldiğini ve ağacın kovuğunda da güzel bir kızın olduğunu görür. Oğuz, bu kızı da beğenir ve onunla da evlenir. Bu evlilikten de Gök-Han, Dağ-Han ve Deniz-Han adlarını verdiği üç oğlu daha olur. Aradan yıllar geçen, Oğuz Kağan yaşlanır ve ülkesini oğulları arasında paylaştırır. Bu paylaşımı eline aldığı ok ve yayla gerçekleştirir. Altın yayla altın oku uzaklara fırlatır ve oğullarının bulup getirmesini söyler. Gün, Ay ve Yıldız, altın yayı bulup gelirler. Oğuz, yayı üçe böler ve her pir parçayı birine verir. Siz yay gibi merkezde olun, dört bir yana ok salın, sizin adınız “BOZ OK” olsun der. Gök, Dağ ve Deniz ise altın oku bulurlar. Oğuz oku da üçe böler ve her bir parçayı birine verir. Sizin adınız da “ÜÇ OK” olsun, siz hep sınır boylarında bulunun ağabeylerinize uç beyliği yapın der. Oğuz adının “z” ile ikili çokluk yapıldığı (göz, diz, omuz gibi) ve “ok”tan geldiğini söyleyen dil tarihçilerinin olduğunu ve Oğur biçimli yazımının M.Ö. Çin yıllıklarında yer aldığını da hatırlayalım.
14. yüzyılın ilk yıllarında yazdığı Cami’üt-Tevarih adlı eserinde Reşideddün, 24 Oğuz boyunun “Boz-Oklar” ve “Üç-Oklar” olarak ikiye ayrıldığını belirtir. Buna göre Bozoklar, Kayı, Bayat, Alka-Evli, Kara-evli, Yazır, Döğer, Dodurga, Yaparlı, Afşar, Kızık, Beğdili, Karkın, Üçoklar ise, Bayındır, Peçene, Çavuldur, Çepni, Salur, Eymür, Alayuntlu, Yüreğir, İğdir, Büğdüz, Yıva, Kınık. Bugün Anadolu’nun bir çok bölgesinde gördüğümüz bu adlar, Göktürk anıtlarından Anadolu köy adlarına uzanan bir Oğuz damgası, Oğuz tarihi ve Oğuz varlığıdır.
Oğuz’un ve Oğuzların destanlaşan tarihi veya tarih gibi kabul edilen destan ve mitolojileri, bilimin ve sanatın yeri kadar ilgisini çekmemiştir. Tarihin bir çok önemli mahramanı dünya sinemalarının konusu olurken, Oğuz Kağan Destanı işlenmemiştir. Oğuz Kağan’ın çocuklarının destanı olan Dede Korkut Boyları, bilim ve sanat dünyasından yeterli ilgiyi görmemiştir.
Sözün özü, Yozgat, “Bozok Üniversitesi” adıyla, Çin yıllıklarındaki “Ogur”dan, İlteriş Kağan’ın savaştığı “Oğuzlar”a ve oradan Müslümanlaştıktan sonra Türkmen olarak da anılan bir büyük Türk grubunun tarih ve kültür varlığının en önemli simgelerinden birini almıştır.
Bundan sonra Yozgat’a düşen şey, “Bozok”u evrensel bilimin, sanatın ve kültürün merkezi haline getirme yolunda çaba harcamaktır.
Hayırlı olsun.
Tarih : 27.12.2005
27.12.2005
OKUR YORUMLARI
Yozgat'ta Günün Haberleri
YOZGAT'TA 5 GÜNLÜK HAVA DURUMU
YOZGAT İÇİN GÜNÜN NAMAZ VAKİTLERİ
