“YOZGAT NERE” TWEETİ VEYA STEREOTİPLER

Yozgat Belediyesi, sosyal medyada “Estonya, Letonya, Fransa, İtalya ve Litvanya'dan 25 genç, gençlik değişimleri projesi kapsamında Yozgat'a geldiler."şeklinde bir haber paylaşmış, hukuk öğrencisi bir genç de “Yozgat nere…” diye sonunda galiz bir küfür de olantweetatmış. Yozgat Belediyesi kutlanacak bir olgunlukla “Koordinat veriyoruz: 39°49'K 34°48'D" şeklinde cevap verince sosyal medya sallanmış. Birçok twitter kullanıcısı Yozgat Belediyesinin bu cevabını alkışlayan tweetler atmışlar.

Halk bilimi disiplininin yakından ilgilendiği bir terim var: stereotip. Konuyla ilgisi kapsamında kısaca tanımlamak gerekirse bireysel farklarını ve farklı yönlerini görmeksizin bir grup hakkında varılan basmakalıp yargılar için bu terim kullanılabilir. Bu kalıp yargılarda daha çok moda tabirle ötekileştirici, uzaklaştırıcı ve basitleştirici bir dil kullanılır. Bunlar bazen fıkra, bazen deyim, bazen başka bir form altında folklorik bir kanaat olarak sözlü kültür ortamında dolaşırlar. Bu strereotipik tanımlamalar grubun özelliğinden ziyade, grubu böyle algılayanın tersinden bakarak kendisini nasıl gördüğünü veya görmek istediğini de anlatır. Birçok folklorist, “imaj” veya “imaj sorunu” başlığı altında bu konuya eğilmiştir.
Aşağı mahallenin yukarı mahalleye, şu kasabanın bu kasabaya veya şu milletin bu millete bakışı ile başlayan stereotipleştirmenin yüzlerce, hatta binlerce çeşidi vardır. Osmanlı okuryazarının okuryazar olmayan Anadolu insanına “etrak-ı bi-idrak” yani (idraksiz Türkler) demesi gibi veya Kayserili denince herkesin iyi tüccar olduğunun sanılması gibi Yozgat’ın da malum olduğu üzere uluslararası toplumla bir arada düşünülmesine izin vermeyen bir stereotipleştirme durumu vardır.

Hukuk Fakültesi öğrencisi bu genç, bu stereotipleştirmenin etkisiyle bizim toplumumuzda uygarlık ve gelişmişlik stereotipi olarak görülen Fransa veya İtalya gibi ülkelerin adlarını Yozgat ile yan yana görünce iki zıt stereotipin bir arada oluşunun şaşkınlığını yaşamış ve bircıvıltı çıkarmıştır.Bülbül veya kanarya sesi gibi güzel olmasa da bu cıvıltıya Yozgat Belediyesi, senin de ötme hakkın var anlamına gelen ve hepimizde tebessüm yaratacak bir cevap güzel vermiştir.

Sonuçta bu olayı bir durum veya bir olgu olarak ele almak ve buna göre hareket etmek gerekiyor. Bu nedenle de Yozgat’ın sosyal olma, uluslararası toplumla buluşma, yabancılarla kaynaşma gibi konulardaki stereotipleştirilmesi ile bütün Yozgatlıların mücadele etmesi lazımdır. Belediye, Yozgat’ın stereotipleştirildiği ve buna bağlı olarakkendisinden beklendiği şekilde cevap vermeyerek, çok başarılı bir stereotip kırıcı rol üstlenmiş ve sosyal medyada etki yaratmıştır. Bunu her alana ve her konuya yaymak bütün Yozgatlıların sorumluluğu olmalıdır.

Stereotipler kalıp yargılardır ve yargıya maruz kalanın kendini kötü hissetmesine neden olduğu kadar kullanıcısının da kendini iyi hissetmesini sağlarlar. Bu nedenle insan ve folklor var oldukça stereotipler de var olacaktır. Ancak Türkiye’de kendini iyi hissetmek isteyenin stereotipinin Yozgat olması şart değildir. Bunun için bütün ekonomik, sosyal ve kültürel zenginliklere sahip olmaya veya açığa çıkarmaya çalışmanın yanında, Yozgat Belediyesi gibi zekice espri yapabilme ve Yunus veya Mevlana gibi engin gönüllü olabilme özelliğimizi güçlendirmeliyiz.

23.05.2014