Yozgatlı Karacaoğlan, Hafız Süleyman ve “Dersini almış da ediyor ezber”

Bilim dünyası, Yozgat’ta Karacaoğlan adında bir halk şairinin yaşadığını günümüzden tam 78 yıl önce öğrendi. Konuyu ilk olarak M. Şakir Ülkütaşır Samsun’da yayımlanan Ahali gazetesinde 29 Ekim 1933 tarihinde dile getirdi. 1936 yılında aynı görüşlerini İstanbul’da yayımlanan Yeni Türk Mecmuası’nda tekrarladı. Ona göre Karacaoğlan Sorgun’un eski adı Zeyneddin olan Doğanlı köyündendir. Nitekim Yozgatlı araştırmacı Yılmaz Göksoy da 1982-1987 yılları arasında Erciyes dergisinde yayımladığı üç makalesinde Karacaoğlan’ın mezarının Doğanlı ile Gevrek köyleri arasındaki bir tepe üzerinde olduğunu başta Gani Telli Hoca olmak üzere yörede yaşayan kişilerin anlatımlarına dayanarak savundu.
Yılmaz Göksoy bu yazılarında Karacaoğlan’ın mezarının Mamure’de (Aydıncık’ta) olduğuna dair rivayetleri de aktardı. Bu rivayetlerden yararlanan Prof. Dr. İlhan Başgöz, Karacaoğlan adlı kitabında 16. Yüzyılda yaşayan ve Bektaşi tarikatine mensup olan meşhur Karacaoğlan’ın Aydıncıklı olduğunu savundu. Ona göre, Yozgatlı Karacaoğlan Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman’ın ordusuyla seferlere çıkmış ve Mısır’dan Avrupa içlerine kadar bir çok yerde bulunmuş, buralarla ilgili şiirler söylemiştir.
Yozgat kültürü ve tarihi için son derece önemli bu iddialara konu olan mekânları görmek üzere 2008 yılında bu iki yeri ziyaret ettim. Aydıncık ilçe sınırları içindeki Karacaoğlan mezarı, Gezibeli Yaylası’nda Kartal Kayası mevkiinde bulunmakta ve yöre halkı arasında buraya “Karacaoğlan Tepesi” adının verildiğini söyleyenlere rastlanmaktadır. Genç ve orta kuşak ise, Karacaoğlan Tepesi’nden de Karacaoğlan mezarından da haberdar değiller. Ulaşımı oldukça meşakkatli bu tepe bende gerek bulunduğu yer gerekse diğer çevre şartları itibariyle eski bir mitoloji ve efsane mekânı izlenimi bıraktı.
Sorgun’un Gevrek ve Doğanlı köyleri arasındaki tepe de yine yöre halkı tarafından “Karacaoğlan Tepesi” olarak anılmaktadır. Yöre insanı arasında bu mezar daha yaygın olarak bilinmektedir. Taşların arasında ve oldukça bakımsız olmasına rağmen, başucundaki çalıya bağlanmış bezlerden yöre halkının bu mekâna kutsallık atfettiği anlaşılmaktadır. Mezarın ve mekânın genel durumu, sevdiğine kavuşamayan ve köyden köye, ilden ile dolaşan gezgin bir Hak âşığının hayat hikâyesine daha uygun düşmektedir.
Ancak üzücü olan şudur ki, her düzeyde ve mevkideki Yozgat yöneticileri bu iki mezarla hiç ilgilenmemişler ve eğitim, kültür veya turizm adına hiç yararlanmamışlardır. Türkiye genelinde yapılan onca yayına rağmen Karacaoğlan’ın gerçekten yaşamış bir kişi olup olmadığı ve yaşamışsa nereli olduğu tartışılan bir konu iken, Yozgat’ı yönetenler bugüne kadar ona ne sahip çıkmışlar ne de mezarını bakımlı hâle getirip karayolu levhalarıyla eğitim, kültür ve turizm amaçlı ziyaretlere açmışlardır.
Mezarı bu hâlde olan Karacaoğlan’ın eseri ne durumdadır diye sorarsanız aynı ihmal ve aynı duyarsızlığın bu konuda da devam ettiği cevabına ulaşırsınız. Yozgat’ın adeta sembolü olan meşhur “Sürmeli” türkülerinin en tanınmışı olan “Dersini almış da ediyor ezber” türküsü Yozgatlı Karacaoğlan’a aittir. Ama bu türküyü her ortamda söyleyen, dinleyen ve sanatçılardan talep eden Yozgat insanı gibi pek çok sanatçı da şiirin sahibinin Karacaoğlan olduğunu bilmez. Bu konudaki yaygın görüş türkünün sözlerinin sahibinin bilinmediği yani “anonim” olduğu şeklindedir.
Bu türkü, Yozgat bozlaklarının ve halay havalarının meşhur okuyucusu ve usta yorumcusu Yozgatlı Hafız Süleyman Bey tarafından 1930’lu yıllarda taş plağa okunmuş ve bu sayede önce Yozgat’ta sonra da Türkiye’de yayılmış ve meşhur olmuştur. Bu nedenle Sürmeli türkülerinden söz ederken nasıl ki “Dersini almış da ediyor ezber” hemen akla geliyorsa aynı şekilde Yozgatlı Karacaoğlan ve onun şiirine ses veren Yozgatlı Hafız Süleyman Bey de hatıra getirilmelidir.