Bir belge ve birkaç soru

Sabri Acarsoy, eski Yozgat Milletvekili Sırrı İçöz’ün oğlunun nerede olduğunu neden sordu?

İnternette satışa sunulan 1954 tarihli bir belge ilgimi çekti ve ‘Yozgat’ın yakın tarihine küçük bir not düşülebilir’ düşüncesiyle satın aldım. Kim bilir, pek çoğumuz için önemsiz gibi gözüken bu belge, belki de bir araştırmacının elde ettiği bilgilerin eksik kalan bir parçasını tamamlamasına vesile olur.

1919’da Muğla’da kurulan ve 1956’dan sonra faaliyetine İstanbul’da devam eden, zamanının en ünlü elektrikli ev eşyaları mağazası olan Acarsoy’un kurucusu Sabri Acarsoy, 1954 yılında Yozgat Valiliği’ne yazdığı bir dilekçeyle, soyadını Atatürk’ün verdiği, İstiklâl Madalyası sahibi, eski Yozgat Milletvekili Süleyman Sırrı İçöz’ün oğlunun nerede olduğunu soruyor…

Yozgat Emniyet Müdürlüğü de araştırıyor ve resmî bir yazıyla, İçöz’ün oğlunun, “Sorgun kazası Adliye binası yanında yazıhane açarak çalıştığını” bildiriyor.

Merak bu ya… Acaba neden?

Elimdeki belgede - kendi imlâsıyla- şöyle yazıyor:

“Yozgat valiliği yüksek katına

Yozgatda eski millet vekillerinden bay Süleyman sırrı iç özün oğlu hasan rıza iç özün halen nerede bulunduğunun tahkik ve dilekcem altında tarafıma bildirilmesine müsadelerinizi saygılarımla dilerim

Muğlada tüccar Sabri acarsoy”

Bu dilekçe, Emniyet Müdürlüğü tarafından 15 Kasım 1954 tarihinde kayda geçirilmiş.
Bu dilekçeye topluiğneyle tutturulmuş olan ve Yozgat Emniyet Müdürlüğü Merkez Komiserliği kaşesini taşıyan 3220 sayılı ve 17 Kasım 1954 tarihli yazıda da - yine kendi imlâsıyla - şu ifadeler yer alıyor:

“S.III. Şefliğine

Bağlı yazıda adı geçen Eski Yozgat Millet Vekilinin oğlu Hasan Riza iç özün Halen Vilayetimize bağlı Sorgun kazası Adliye binası yanında Yazahane açarak çalıştığı anlaşılmıştır. Gereğine müsadelerinizi saygılarımla arzederim.

17/11/954

Merkez Komiseri
Ahmet Gürkan”

Bu belgeye tutturulmuş üst yazıda da şu ifadeler yer alıyor:

“YOZGAT İLİ
EMNİYET MÜDÜRLÜĞÜ

Şube: 3
Sayı: 1409

Mazrufen Muglada tüccar Sabri Acarsoya

17/11/954

Vali A.
Faik Akoğlu”

3 parçadan oluşan belgede yazılı olanlar böyle.

Bu konunun arkasında önemli bir olay saklı mıdır, değil midir, bilmiyorum; ama bir meraktır sardı beni işte.

Acaba, 1954 yılında bir dilekçeyle Yozgat Valiliği’ne müracaatta bulunan ve imzasını “Muğla’da tüccar Sabri Acarsoy” diye atan kişi, 1919’da Muğla’da kurulup 1956’da İstanbul’a taşınan meşhur Acarsoy firmasının sahibi Sabri Acarsoy mu?

Eğer o ise, ki çok büyük bir ihtimalle o olduğu anlaşılıyor, neden Yozgat Valiliği’ne dilekçe yazıp, eski Yozgat Milletvekili Süleyman Sırrı İçöz’ün oğlu Hasan Rıza İçöz’ün nerede olduğunun araştırılarak kendisine bildirilmesini istemiş olabilir?

Valilik, Emniyet Müdürlüğü kanalıyla araştırma yaptırıp, bu talebe cevap verdiğine göre, makul bir sebebi olmalı. Acaba sebep neydi?

Acaba Sabri Acarsoy, eski Yozgat Milletvekili Süleyman Sırrı İçöz’ün oğlu Hasan Rıza İçöz’ün ‘Sorgun Adliyesi’nin yanında bir yazıhane açarak çalıştığını’ öğrendikten sonra ne yaptı?

Vallahi çok merak ettim…

Nasıl merak edilmez ki?

Süleyman Sırrı İçöz, soyadı Atatürk tarafından verilmiş eski bir Yozgat Milletvekili. 1878 yılında Yozgat’ta doğmuş, 1963 yılında Ankara’da vefat etmiş. 85 yıllık bir ömür…

Hacle, Koyulhisar ve Darende’de kaymakamlık yapmış, 1919’da İstanbul Hükümeti tarafından görevden alınmış. Birinci TBMM’ye Yozgat milletvekili seçilerek 23 Nisan 1920’de Meclis’in açılışına katılmış. Yozgat isyanları sırasında isyancılara Millî Mücadele’nin önemini anlatmakla görevlendirilmiş fakat isyancılar tarafından tutuklanmış; ayaklanmanın bastırılmasından sonra kurtarılmış. Gönüllü olarak Batı Cephesi’nde savaşa katılmış. 14 Mayıs 1950’ye kadar Yozgat milletvekili olarak parlamentoda yer almış.

Milletvekilliğinden sonra, daha önce kendisinin kurduğu “Türkiye Tiftik Cemiyeti”nin başkanlığını üstlenmiş. 1934’te Atatürk tarafından kendisine “İçöz” soyadı verilmiş. Meclis kararıyla hizmetlerinden dolayı İstiklâl Madalyası ile ödüllendirilmiş.

Sabri Acarsoy’a gelince...

acarsoysaat.com.tr’de verilen bilgiye göre;

Sabri Acarsoy, ilk Acarsoy şirketini 1919 yılında Muğla’da kurmuş. 1956 yılında İstanbul’a taşınan aile, Tophane semtinde o zamanın en ünlü elektrikli eşya mağazasıyla ticarî faaliyetini sürdürmüş. Acarsoy marka beyaz eşyalar, o yıllarda oldukça rağbet görüyormuş. Türkiye’de taksitli satış metodunu ilk olarak uygulayan şirket de Acarsoy imiş.

İşte bu Sabri Acarsoy, 1954 yılında Yozgat Valiliği’ne yazdığı bir dilekçeyle, soyadını Atatürk’ün verdiği, İstiklâl Madalyası sahibi, eski Yozgat Milletvekili Süleyman Sırrı İçöz’ün oğlunun nerede olduğunu soruyor…

Neden sorduğu merak edilmez mi?

Konu, Bozok Üniversitesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Taha Niyazi Karaca’nın ilgisini çeker mi bilmem; ama okuyucularımız arasında bu mesele hakkında bilgisi olanların, bildiklerini bana aktarmalarını istirham ediyorum.

07.04.2011